Ποιος έπνιξε στο αίμα την Τουρκία;

Παρά την απαγόρευση της κυβέρνησης Ερντογάν για αναμετάδοση από το σημείο του μακελειού, με τη βοήθεια των social media, φωτογραφίες και βίντεο έκαναν το γύρο του κόσμου προκαλώντας διεθνή αποτροπιασμό και κατακραυγή, ενώ δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι και Ευρωπαίοι διαδηλωτές βγήκαν στους δρόμους για να τιμήσουν τη μνήμη των θυμάτων και να διαμαρτυρηθούν εναντίον του "δολοφόνου" Ερντογάν.

Από πλευράς του, ο Τούρκος πρόεδρος,  έσπευσε να καταδικάσει την "επίθεση μίσους" που "στοχεύει την ειρήνη του έθνους" και έκανε έκκληση για "αλληλεγγύη και αποφασιστικότητα" απέναντι στην τρομοκρατία. Ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου έδειξε ως πιθανούς δράστες τους τζιχαντιστές του Ισλαμικού Κράτος, την ακροαριστερή οργάνωση DHKP- C και τους μαχητές του PKK, ενώ απέδωσε ευθύνη για τη διπλή βομβιστική επίθεση στον επικεφαλής του κουρδικού κόμματος HDP Σελαχατίν Ντεμιρτάς, με τον τελευταίο να ανταποδίδει τα πυρά. "Είμαστε αντιμέτωποι με ένα κράτος μαφία, ένα κράτος δολοφόνο" είπε ο Ντεμιρτάς, διερωτώμενος πώς είναι δυνατόν οι πανίσχυρες τουρκικές μυστικές υπηρεσίες να μην είχαν γνώση της επικείμενης σφαγής αθώων πολιτών.

Με τις αλληλοκατηγορίες να εκτοξεύονται εκατέρωθεν και χωρίς ανάληψη ευθύνης μέχρι στιγμής, κανείς δεν μπορεί να κατονομάσει με βεβαιότητα τους δολοφόνους. Έχει σημασία ωστόσο να αντιληφθούμε το πώς φτάσαμε ως εδώ και ποια είναι τα κίνητρα της κάθε πλευράς. Ποιος είχε ισχυρό κίνητρο να αιματοκυλήσει μια ειρηνική διαδήλωση στην καρδιά της Άγκυρας; Ο Σωτήρης Ρούσσος, διεθνολόγος, επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσοανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου εξηγεί στο WE του News247.

Η Τουρκία βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο

"Καταρχήν πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η Τουρκία επί της ουσίας βρίσκεται σε εμφύλιο πόλεμο από τη στιγμή που αποφάσισε να στρατιωτικοποιήσει τη σχέση της με τους Κούρδους μέσα στη χώρα, μια επιλογή που οδηγεί σε κάθε είδους σύγκρουση. Επιπλέον, θα έλεγε κανείς ότι ο η κυβέρνηση Ερντογάν έχει επιλέξει να συγκρουστεί ανοιχτά με το HDP, το κόμμα που εκφράζει τους Κούρδους της Τουρκίας και τα πιο ριζοσπαστικά αριστερά τμήματα της τουρκικής κοινωνίας, ενώ συμμαχεί με τα ακραία εθνικιστικά στοιχεία και το στρατό. Άρα εδώ έχουμε μια αλλαγή στάσης αυτού που αποκαλούμε νέο πολιτικό Ισλάμ στην Τουρκία, έτσι όπως εκφράστηκε από το κόμμα του Ερντογάν" επισημαίνει ο κ. Ρούσσος και παραθέτει τους λόγους αυτής της στροφής.

"Αφενός, έχουμε την αναζωπύρωση του κουρδικού ζητήματος σε όλη την περιοχή που έχει κάνει την Άγκυρα πιο επιθετική. Μην ξεχνάτε ότι στη βορειοανατολική Συρία, στα σύνορα με την Tουρκία, έχει συγκροτηθεί μια αυτόνομη κουρδική οντότητα και η εκεί κουρδική οργάνωση PYD είναι ουσιαστικά αδελφό κόμμα με το PKK. Ο άλλος λόγος είναι ότι ο Ερντογάν και ο Νταβούτογλου θεωρούν πως δημιουργώντας μια κατάσταση πολέμου θα ενισχυθούν σε ψήφους στις επικείμενες εκλογές, από την άποψη ότι οι πολίτες θα φοβηθούν και αναζητώντας τη σταθερότητα θα ψηφίσουν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP). Γι αυτούς τους δυο λόγους λοιπόν η τουρκική κυβέρνηση έχει εξαπολύσει μια μεγάλη στρατιωτική επίθεση κατά των Κούρδων".

Στρατιωτική καταστολή VS πολιτικού διαλόγου. Το ισχυρό κίνητρο μιας μαζικής δολοφονίας

Ο κ. Ρούσσος εκφράζει την άποψη ότι η συγκέντρωση του Σαββάτου, μια από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις των τελευταίων χρόνων από Κούρδους και αριστερούς στην Τουρκία, μπορεί να έβαζε ξανά το κουρδικό θέμα σε μια πολιτική ατζέντα, κάτι που δεν επιθυμεί για κανένα λόγο η Άγκυρα. "Θεωρώ ότι αυτοί που είχαν σημαντικό κίνητρο να αιματοκυλίσουν αυτή τη συγκέντρωση ήταν προφανώς το τουρκικό βαθύ κράτος, οι μυστικές υπηρεσίες και γιατί όχι και η κυβέρνηση Ερντογάν. Δεν λέω ότι το έκανε, αλλά αναζητώ ποιος μπορεί να είχε ένα σοβαρό κίνητρο για να το κάνει. Προφανώς οι Κούρδοι δεν είχαν κίνητρο να το κάνουν".

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί πως η επίθεση ήρθε σε μια στιγμή όπου πολλοί ανέμεναν ότι οι Κούρδοι αντάρτες του PKK θα ανακοίνωναν μια μονομερή κατάπαυση του πυρός, αποκαθιστώντας την εκεχειρία που κατέρρευσε τον περασμένο Ιούλιο. Μερικές ώρες μετά το μακελειό, το PKK έδωσε εντολή στα μέλη του να διακόψουν τη δράση τους στην Τουρκία, εκτός και αν δεχτούν επίθεση. Μέσω του πρακτορείου Firat ανακοίνωσε ότι θα αποφύγει ενέργειες που θα μπορούσαν να εμποδίσουν τη διεξαγωγή "δίκαιων εκλογών" την 1η Νοεμβρίου.

Όσο για τους τζιχαντιστές που έδειξε ο κ. Νταβούτογλου; "Αυτή τη στιγμή, το Ισλαμικό Κράτος δεν έχει ισχυρό μέτωπο με τους Κούρδους, για να συγκρουστεί κατά τέτοιο τρόπο μαζί τους μέσα στην τουρκική πρωτεύουσα. Τι λόγο έχει το Ισλαμικό Κράτος να παίξει το παιχνίδι της Τουρκίας; Εκτός εάν η Τουρκία να έχει τάξει στους τζιχαντιστές να τους ενισχύσει απέναντι στους Αμερικανούς, και αυτό θα ήταν μια εξαιρετικά τυχοδιωκτική κίνηση της Τουρκίας, δεν νομίζω ότι ο Ερντογάν θα έχει φτάσει σε τέτοιο τυχοδιωκτισμό" λέει με ο κ. Ρούσσος.

Το χαρτί του Ισλαμικού Κράτους

Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που η Άγκυρα παίζει το "χαρτί" των τζιχαντιστών για να χτυπήσει τους Κούρδους. Αρκεί να θυμηθούμε πώς κατέρρευσε η εκεχειρία μεταξύ των δύο πλευρών προκαλώντας  κύμα βίας στις κουρδικές περιοχές της νοτιοανατολικής Τουρκίας.

Τον περασμένο, Ιούλιο ο Ερντογάν ανακοίνωσε την έναρξη μιας αντιτρομοκρατικής επιχείρησης που ξεκίνησε με στόχο το Ισλαμικό Κράτος και κατέληξε να χτυπά το PKK. Αφορμή στάθηκε η πολύνεκρη επίθεση αυτοκτονίας στην πόλη Σουρούτς, η οποία κατοικείται κυρίως από Κούρδους. Η τουρκική κυβέρνηση απέδωσε την επίθεση στο  Ισλαμικό Κράτος (η πρώτη επίθεση τζιχαντιστών σε τουρκικό έδαφος). Το PKK όμως, που κατηγορεί την Άγκυρα πως συνεργάζεται με το Ισλαμικό Κράτος, σκότωσε δύο Τούρκους αστυνομικούς για αντίποινα. Η Άγκυρα ξεκίνησε να βομβαρδίζει θέσεις του PKK και κάπως έτσι άνοιξε και πάλι ο ασκός του Αιόλου, με κίνδυνο αναβίωσης των ενόπλων συγκρούσεων του '80 και του '90 που κόστισαν τη ζωή σε 40.000 ανθρώπους.

Ο κ Ρούσσος εκτιμά ότι οδηγούμαστε πίσω ολοταχώς στη δεκαετία του '90. "Ήδη έχουμε θανάτους αμάχων, αποκλεισμούς κουρδικών χωριών και άλλα πράγματα που είδαμε να συμβαίνουν εκείνη την περίοδο". Τον ρωτάμε αν μια μονομερής κατάπαυση του πυρός από το PKK θα μπορούσε να εκτονώσει την κατάσταση, αλλά δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξος.

"Το PKK δεν θέλει να παίξει το παιχνίδι της Τουρκίας αλλά δεν αρκεί η μία πλευρά για να σταματήσει την ένταση. Είναι λογικό μετά από αυτή τη σφαγή που έγινε το PKK να κάνει έκκληση αποκλιμάκωσης, όμως δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να το καταφέρει, διότι η αν η άλλη πλευρά συνεχίζει τις επιθέσεις  θα πρέπει να αμυνθεί και ο πόλεμος δεν θα σταματήσει" εκτιμά ο καθηγητής και καταλήγει:

Ακόμα μία παράμετρος της συριακής κρίσης

"Το γεγονός ότι οι Αμερικανοί βοήθησαν τους Κούρδους και συμμάχησαν μαζί τους στο πλαίσιο της συριακής κρίσης, ανησύχησε τον Ερντογάν ακόμα περισσότερο.  Όλο αυτό είναι αν θέλετε ακόμα μια έκφραση της συριακής κρίσης, όχι η πιο σοβαρή, όχι η πιο καθοριστική, ωστόσο είναι ακόμα ένα μέτωπο που κανένας δεν θέλει, διότι κάνει ακόμα πιο περίπλοκη την κατάσταση. Θα έλεγα ότι αν δεν υπάρξει μια διέξοδος στην κρίση της Συρίας, η σύγκρουση αυτή θα γίνεται ακόμα πιο σκληρή και η όλη κατάσταση ακόμα πιο περίπλοκη, ενώ ταυτόχρονα θα μεγαλώνει και το κύμα των προσφύγων, διότι όσο περισσότερες οι εστίες σύγκρουσης, τόσο περισσότεροι άνθρωποι θα αναζητούν διέξοδο στην Ευρώπη".