Η βιβλική εισβολή εκατομμυρίων στην Ευρώπη, λόγω της χρήσης των προσφύγων ως όπλο αιχμής από τις δυνάμεις που συγκρούονται στην ήπειρο μας, μόλις ξεκίνησε – με πρώτο μεγάλο πεδίο μάχης την υπό διάλυση Ελλάδα
.
«Ασύμμετρος θεωρείται ο πόλεμος που διενεργείται από οργανωμένες μη-συμβατικές ομάδες, βασίζεται στην αναίρεση των κανόνων του Δικαίου, καθώς επίσης του Δικαίου του πολέμου, ενώ χρησιμοποιεί κυρίως χαμηλού σχετικά κόστους όπλα και επιχειρησιακή δράση.
Προκαλεί όμως αποτελέσματα δυσανάλογα μεγάλου (ασύμμετρου) κόστους, στον υπέρτερο αντίπαλο – σε ανθρώπινες ζωές και υλικό, καθώς επίσης σε ψυχολογικό και κοινωνικό κόστος. Κύριος σκοπός του είναι η εξασθένιση, καθώς επίσης η κάμψη της αποφασιστικότητας και της αποτελεσματικής χρήσης των συντελεστών ισχύος του υπέρτερου αντιπάλου.Στις ασύμμετρες απειλές/συγκρούσεις συγκαταλέγονται ακόμη και οι επιθέσεις ανταρτών, τρομοκρατικών μονάδων ή άλλων οργανωμένων ομάδων που ενστερνίζονται τα ανωτέρω. Οι οντότητες αυτές μπορεί να χρησιμοποιούν από συμβατικά ή αυτοσχέδια όπλα, μέχρι όπλα μαζικής καταστροφής. Ο νομικά ακήρυχτος τώρα πόλεμος, ασύμμετρος ή μη, ο οποίος όμως δεν είναι λιγότερο πραγματικός, αποκαλείται υβριδικός.Στη μιλιταριστική θεωρία, οι μορφές του υβριδικού πολέμου δεν είναι κάτι το καινούργιο. Ο μεγάλος Κινέζος θεωρητικός Sun Tzu, συμβούλευε πάντα τους μαθητές του να επιδιώκουν πολέμους που δεν θα χρειαστεί καν να κηρύξουν: αυτούς που κερδίζονται χωρίς μάχη.Αρκεί δε ένα κέντρο που να συντονίζει μέτρα οικονομικής πολιτικής, κρατικής προπαγάνδας, πράξεων δολιοφθοράς και πολέμου στον κυβερνοχώρο, σε μία μη γραμμική διαδικασία – έτσι ώστε ουδέποτε να μπορεί να αποδειχθεί η πατρότητά τους. H πρακτική δεν είναι βέβαια καινούργια, ενώ οι Ρώσοι την χρεώνουν στο ΝΑΤΟ ήδη από τον πόλεμο κατά της Γιουγκοσλαβίας».
.
Ανάλυση
Όπως διαπιστώνεται πρακτικά, οι γεωπολιτικές συγκρούσεις λαμβάνουν πλέον χώρα με μη στρατιωτικά μέσα – παρά το ότι επικρατεί γενικά η εντύπωση ότι, ο πόλεμος είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένος με μία στρατιωτική σύρραξη. Για παράδειγμα, όταν η Τουρκία κατέρριψε το πολεμικό αεροπλάνο της Ρωσίας, όλοι φοβόντουσαν πως θα ξεκινήσει ο βομβαρδισμός της χώρας από τη ρωσική πολεμική αεροπορία – ειδικά επειδή οι πολίτες της απαιτούσαν εκδίκηση για το θάνατο του πιλότου, διαδηλώνοντας επιθετικά μπροστά από την τουρκική πρεσβεία στη Μόσχα.
Η απάντηση όμως του προέδρου Putin δεν ήταν ο βομβαρδισμός – αλλά η απαγόρευση των εισαγωγών τουρκικών τροφίμων στη χώρα του, των πτήσεων τσάρτερ στις τουριστικές περιοχές της Τουρκίας, των ταξιδιών για διακοπές, καθώς επίσης η κατάργηση της ελευθερίας της βίζας μεταξύ των δύο κρατών.
Κάτι ανάλογο είχε συμβεί εκ μέρους της Δύσης, όταν η Ρωσία προσάρτησε την Κριμαία, όπου δεν κινήθηκε το ΝΑΤΟ εναντίον της, αλλά της επιβλήθηκαν επίσημα κυρώσεις – ενώ ανεπίσημα κηρύχθηκε ένας αιματηρός χρηματοπιστωτικός πόλεμος με στόχο το νόμισμα και τις εταιρείες της, παράλληλα με τον υπόγειο πόλεμο της ενέργειας (κατάρρευση των τιμών πετρελαίου και φυσικού αερίου). Όπως πολύ σωστά δε είχε αναφέρει ο αμερικανός «αρχιτέκτονας» των κυρώσεων εναντίον του Ιράν, «Η γεωπολιτική είναι ένα παιχνίδι, το οποίο σήμερα παίζεται καλύτερα με χρηματοπιστωτικά και εμπορικά όπλα» (I. Zarate).
Περαιτέρω, αυτό που δημιουργεί την ανάγκη της διεξαγωγής τέτοιων πολέμων, είναι η αλληλεξάρτηση των χωρών μεταξύ τους – η οποία είναι κυρίως το αποτέλεσμα της πτώσης της Σοβιετικής Ένωσης και του ανοίγματος των συνόρων της Κίνας. Έκτοτε η υφήλιος έχει ενωθεί, το ελεύθερο εμπόριο προκάλεσε ανάπτυξη και ευημερία, ο αριθμός των φτωχών περιορίσθηκε, οι διεθνείς επενδύσεις αυξήθηκαν δραματικά, ειδικά εκ μέρους της Δύσης στις αναπτυσσόμενες/αναδυόμενες οικονομίες, η επικοινωνία καλυτέρευσε και η παγκοσμιοποίηση έφτασε μέχρι την τελευταία γωνία του πλανήτη.
Εν τούτοις, η δικτύωση και η αλληλεξάρτηση δεν είχαν ως αποτέλεσμα το τέλος των γεωπολιτικών συγκρούσεων, όπως φαντάζονταν οι αισιόδοξοι. Δυστυχώς, το παιχνίδι συνεχίζεται με νέες μορφές, όπου τα πεδία μάχης των μελλοντικών συγκρούσεων δεν είναι τα χαρακώματα, οι ωκεανοί και ο ουρανός – αλλά το παγκόσμιο εμπόριο, το χρηματοπιστωτικό σύστημα, οι διεθνείς οργανισμοί, οι πάσης φύσεως κυκλοφοριακές προσβάσεις, το διαδίκτυο και, τέλος, τα μεταναστευτικά κύματα.
Ειδικά όσον αφορά το τελευταίο, το όπλο μαζικής καταστροφής της μετανάστευσης, δεν είμαστε οι μοναδικοί που το διαπιστώνουμε – κρίνοντας από τα δημοσιεύματα των βρετανικών εφημερίδων που κατηγορούν τον πρόεδρο Putin (πηγή), των γερμανικών που ενοχοποιούν επίσης τη Ρωσία (πηγή), από τις δηλώσεις του αμερικανού γερουσιαστή McCain (πηγή), καθώς επίσης από διάφορα βιβλία που έχουν γραφτεί για το θέμα (πηγή).
Φυσικά, η ενοχοποίηση της Ρωσίας για τα πάντα δεν είναι κάτι καινούργιο, ενώ δεν μπορεί να τις θεωρήσει κανείς αντικειμενικές – επειδή οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στο ότι, η χώρα αρνείται να αποδεχθεί την παγκόσμια ηγεμονία της Δύσης, καθώς επίσης τα πρότυπα του πολιτισμού της, με τους Πολίτες της πρόθυμους να πληρώσουν το βαρύ τίμημα (άρθρο).
Είναι επίσης γνωστό πως η δυτική ελίτ ετοιμάζεται για πόλεμο, κρίνοντας από τα αποτελέσματα της σύσκεψης ασφαλείας του Μονάχου (άρθρο) – ο οποίος συνήθως ξεκινάει με την πολιτική προπαγάνδα, εναντίον του εκάστοτε εχθρού.
Τα νέα όπλα του πολέμου
Συνεχίζοντας η οικονομία, καθώς επίσης η διεθνής αλληλεξάρτηση, είναι τα νέα όπλα των πολέμων του μέλλοντος – με τις κυρώσεις να αποτελούν τα πραγματικά drones, επειδή επιτρέπουν τις επιθέσεις χωρίς να χρειάζεται η αποστολή στρατιωτικών δυνάμεων. Όπως ακριβώς λοιπόν η αποστολή των drones είναι όλο και περισσότερο στοχευόμενη, χειρουργική κατά το διεθνή χαρακτηρισμό της, έτσι και οι κυρώσεις – οι οποίες μπορούν να εφαρμόζονται με τέτοιον τρόπο, ώστε να μην γίνονται αντιληπτές από την πλειοψηφία των ανθρώπων.
Σε αντίθεση όμως με τα drones, οι κυρώσεις δεν είναι κάποιο αποκλειστικό όπλο της Δύσης ή των ισχυρών κρατών – αφού μπορούν να χρησιμοποιηθούν από όλες τις χώρες. Για παράδειγμα, όταν η Τουρκία κλείνει τα σύνορα της με την Αρμενία, την αποκόπτει ταυτόχρονα από τις δυτικές αγορές – προκαλώντας τεράστιες ζημίες στην οικονομία της.
Από την άλλη πλευρά, όταν η Ρωσία επέβαλλε κυρώσεις στην Τουρκία, διενεργήθηκε μία σύνοδος κορυφής της ΕΕ μαζί της, με θέμα τα μεταναστευτικά κύματα – κατά την οποία ο Τούρκος πρόεδρος χρησιμοποίησε το προσφυγικό όπλο, γα να αλλάξει τις σχέσεις ισχύος του με την Ευρώπη. Έτσι, μετατράπηκε από έναν ικέτη που περίμενε έξω από τις πύλες της Ευρώπης για να τον δεχθεί η καγκελάριος, σε έναν ισχυρό παίχτη – ο οποίος μπορεί να απαιτεί χρήματα, προνομιακή αντιμετώπιση και ευνοϊκές διευθετήσεις για τη χώρα του.
Παράλληλα, η Τουρκία κατηγορεί τη Ρωσία, ισχυριζόμενη ότι επιτίθεται συνειδητά εναντίον του άμαχου πληθυσμού της Συρίας. Επίσης ότι καταστρέφει σκόπιμα τις μη στρατιωτικές εγκαταστάσεις της χώρας, με στόχο να αυξήσει τις πιέσεις της τόσο στην ίδια, όσο και στην Ευρώπη – μέσω των προσφυγικών ροών που δημιουργεί, αφού οι Σύριοι εγκαταλείπουν μαζικά την πατρίδα τους, για να επιβιώσουν.
Περαιτέρω, σύμφωνα με μία πρόσφατη αμερικανική μελέτη (K. Greenhill), αυτού του είδους οι πολιτικές πιέσεις έχουν μεγάλη επιτυχία, ειδικά όταν ασκούνται εναντίον των φιλελεύθερων δημοκρατιών – επειδή οι δημοκρατίες θέλουν να υποστηρίζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, με αποτέλεσμα οι εκάστοτε κυβερνήσεις τους να συνθλίβονται μεταξύ της συγκεκριμένης στάσης τους, καθώς επίσης της δυσαρέσκειας του πληθυσμού τους.
Για παράδειγμα, η γερμανίδα καγκελάριος έχει χάσει ένα μεγάλο μέρος της εκλογικής της βάσης, επειδή τάχθηκε υπέρ των δικαιωμάτων των προσφύγων – ενώ σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες τα εθνικιστικά κινήματα αυξάνουν συνεχώς την επιρροή τους, εκμεταλλευόμενα το μεταναστευτικό πρόβλημα. Η ερευνήτρια έχει τεκμηριώσει τη χρήση του μεταναστευτικού όπλου μαζικής καταστροφής, σε περισσότερες από πενήντα περιπτώσεις τα τελευταία εξήντα χρόνια – με αυξητική τάση στη σημερινή εποχή.
Ένα επόμενο όπλο είναι οι διεθνείς οργανισμοί, τους οποίους δημιουργούν οι αναπτυσσόμενες χώρες, για να ενώσουν τις δυνάμεις τους – όπως η οικονομική ένωση της Ευρασίας υπό την ηγεσία της Ρωσίας, η οργάνωση συνεργασίας της Σαγκάης υπό την Κίνα, καθώς επίσης οι διάφοροι των BRICS.
Ακόμη και οι εμπορικοί δρόμοι, θαλάσσιοι και λοιποί, χρησιμοποιούνται πλέον για γεωπολιτικούς σκοπούς –θεωρούμενοι ως το φυσικό υλικό (Hardware) της παγκοσμιοποίησης, με το διαδίκτυο ως το λογισμικό της (Software). Οι φυσικές υποδομές δηλαδή, μαζί με τις εικονικές (virtual) υποδομές, χρησιμοποιούνται από τις αχόρταγες για δύναμη χώρες – με στόχο την αύξηση της ισχύος και της επιρροής τους.
Παράλληλα οι περιφερειακές δυνάμεις, όπως η Ρωσία, η Κίνα, η Γερμανία, η Βραζιλία, η Ν. Αφρική και η Νιγηρία, προσπαθούν να μετατρέψουν τις γειτονικές χώρες τους σε εξαρτημένες περιοχές τους – με τη βοήθεια των οικονομικών όπλων και των επιθέσεων, όπως στην περίπτωση της Γερμανίας με την Ευρωζώνη, με πολιορκητικό κριό το μη θεσμικά κατοχυρωμένο, δικής της επινόησης και ιδιοκτησίας Euro Group.
Ολοκληρώνοντας, η παλαιά τάξη πραγμάτων που επικρατούσε κατά την εποχή της πρώτης παγκοσμιοποίησης,κατέρρευσε επειδή τα ισχυρά κράτη του πλανήτη επέλεξαν την στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ τους. Εκατό χρόνια αργότερα, η νέα τάξη πραγμάτων στην δεύτερη εποχή της παγκοσμιοποίησης, απειλείται επίσης να καταρρεύσει, αλλά με τον ακριβώς αντίθετο τρόπο: με την αποφυγή των στρατιωτικών συγκρούσεων, τις οποίες έχουν αντικαταστήσει τα νέα όπλα της εποχής.
.
Επίλογος
Σε όλες εκείνες τις περιοχές του πλανήτη, στις οποίες δεν έχει ακόμη αναδειχθεί μία ισχυρή περιφερειακή χώρα,ενώ οι μεγάλες δυνάμεις προσπαθούν να επιβάλουν τη δική τους επιλογή, έχουν δημιουργηθεί τρομοκρατικές οργανώσεις.
Για παράδειγμα στη Μέση Ανατολή, όπου ανταγωνίζονται μεταξύ τους το Ιράν, η Σαουδική Αραβία και η Τουρκία, δραστηριοποιείται η ISIS – την οποία χρηματοδοτούν αφενός μεν οι Η.Π.Α., αφετέρου οι τοπικές δυνάμεις. Κάτι ανάλογο ισχύει στην Αφρική, με την ισλαμική τρομοκρατική οργάνωση Boko Haram που δρα στη Νιγηρία – επίσης με στόχο να ιδρύσει ένα μουσουλμανικό χαλιφάτο. Στη Νιγηρία συγκρούονται έμμεσα η Κίνα με τις Η.Π.Α. – με την πρώτη να έχει διενεργήσει σημαντικές επενδύσεις στον τομέα του πετρελαίου.
Οι συγκρούσεις τώρα των μεγάλων δυνάμεων, με τις στρατιωτικές επεμβάσεις σε ορισμένες χώρες, όπως στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν, στη Λιβύη και στη Συρία, σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες διαμάχες των περιφερειακών κρατών, καθώς επίσης με την τρομοκρατία, απειλούν να αποσταθεροποιήσουν πάρα πολλές χώρες – με αποτέλεσμα τη δημιουργία μαζικών μεταναστευτικών κυμάτων, με προορισμό την Ευρώπη (χάρτης μεταναστευτικών δρόμων).
.
.
Εάν η κατάσταση επιδεινωθεί, θα αποσταθεροποιηθούν επίσης χώρες μεγάλου πληθυσμού, όπως η Αίγυπτος – όταν την ίδια στιγμή εκατοντάδες χιλιάδες πεινασμένοι και τρομοκρατημένοι άνθρωποι συγκεντρώνονται στη Λιβύη και στην Αλγερία, με στόχο να εισβάλλουν στην Ευρώπη (κυρίως στην Ιταλία, στη Γαλλία και στην Ισπανία).
Στα πλαίσια αυτά, το βασικό πεδίο μάχης του τρίτου παγκοσμίου πολέμου, ο οποίος δεν θα διεξαχθεί με πυρηνικά όπλα όπως υπέθεταν πολλοί, αλλά με ασύμμετρα και υβριδικά, κυρίως με το προσφυγικό, φαίνεται πως θα είναι δυστυχώς ξανά η Ευρώπη – με την Ελλάδα στο επίκεντρο.
Ως εκ τούτου, η χώρα μας θα πρέπει να είναι εξαιρετικά προσεκτική, όσον αφορά τη διαχείριση του μεταναστευτικού – αφού κινδυνεύει να μετατραπεί σε μία περιοχή συγκέντρωσης «πυρηνικών αποβλήτων» του προσφυγικού όπλου, κρίνοντας από την πρόσφατη απόφαση της ΕΕ να κλείσει το δρόμο των Βαλκανίων (πηγή).
Αλέξης Ζακυνθινός, Senior Analyst (Geopolitics)
0 comments