Ιδεολογία και εξωτερική πολιτική
Η δολοφονία των 49 ανθρώπων στο Ορλάντο την Κυριακή ήταν πρωτοφανής σε έκταση, αλλά κατά τα άλλα ακολούθησε ένα πολύ οικείο σενάριο [1]. Τα συλλυπητήρια. Οι κλήσεις για ανοχή. Και, όπως πάντα, το βασικό ερώτημα γρήγορα μετατράπηκε σε πολιτικό ποδόσφαιρο: Τι θα πρέπει να κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες [2]; Και το ερώτημα είναι, από μόνο του, μέρος ενός ακόμη μεγαλύτερου παζλ: Πώς θα τελειώσει αυτό;
Η ισλαμιστική τρομοκρατία δεν είναι κάτι σταθερό. Η απειλή του βίαιου σουνιτικού ισλαμισμού ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη μέχρι το 1979, όταν η Ιρανική Επανάσταση και η αφγανική τζιχάντ έγιναν σύμβολα μιας δυνητικής δύναμης του πολιτικού Ισλάμ. Αφότου Σουνίτες ένοπλοι κατέλαβαν το Μεγάλο Τζαμί στην Μέκκα και απαίτησαν την ανατροπή της μοναρχίας, η Σαουδική Αραβία έδωσε πολλά χρήματα σε ισλαμιστικές φιλανθρωπικές οργανώσεις, σχολεία και θρησκευτικά ιδρύματα για την ενίσχυση των θρησκευτικών διαπιστευτηρίων της μοναρχίας. Ο ριζοσπαστισμός άρχισε να ριζώνει. Λίγα χρόνια αργότερα, μετά τον πόλεμο του Κόλπου, η σύγχρονη αλ Κάιντα γεννήθηκε, με τα μέλη της ήδη να έχουν σοβιετικά λάφυρα στην ζώνη τους. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, ως εγγυητής των καθεστώτων σε όλη την Μέση Ανατολή, απορρόφησαν την θέρμη της [περιοχής]. Επειδή λίγα από αυτά τα κράτη λειτουργούσαν, και δεδομένου ότι κανένα δεν ήταν ελεύθερο, η κριτική των ισλαμιστών βρήκε εύφορο έδαφος. Και στο περιθώριο ήρθαν οι μαχητές.
Είναι δύσκολο να νικηθεί μια ιδεολογία. Η γοητεία του φασισμού διήρκεσε μέχρι την συντριπτική στρατιωτική ήττα της ναζιστικής Γερμανίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και την αποκάλυψη των εγκλημάτων της. Η ήττα του κομμουνισμού ήταν διαφορετική, και δεν είναι και τόσο ολοκληρωμένη. Ήρθε μετά από δεκαετίες ανάσχεσης, όταν οι εσωτερικές αδυναμίες του κατέστησαν το σύστημα μη βιώσιμο. Με τα σύμβολά τους να καταστρέφονται και τους πόρους τους να εξαντλούνται, ο κομμουνισμός και ο φασισμός έχασαν το δέλεάρ τους. Ο δολοφόνος του Ορλάντο, σε τηλεφωνικές κλήσεις με το FBI, υποσχέθηκε πίστη στο Ισλαμικό Κράτος (ISIS), το οποίο είναι απλώς το πιο σύγχρονο σύμβολο του σουνιτικού ισλαμικού εξτρεμισμού. Θα πρέπει να καταστραφεί, αλλά σε αντίθεση με την περίοδο κατά την διάρκεια του Β’ Π.Π., οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν σήμερα έναν προϋπολογισμό. Όποια και αν είναι η ρητορική τους, κανένας από τους φιναλίστ στην προεδρική κούρσα του 2016 δεν έκανε έκκληση για μια σημαντική αμερικανική εισβολή σε εδάφη του ISIS. Τόσο ο Donald Trump όσο και ο πιο επιτυχημένος κύριος ανταγωνιστής του, ο Ted Cruz, διαφοροποιήθηκαν από άλλους Ρεπουμπλικάνους, υποστηρίζοντας μια λιγότερη εμπλοκή στην Μέση Ανατολή, όχι περισσότερη. Η Δημοκρατική Χίλαρι Κλίντον είναι μάλλον πιο επιθετική από την φύση της, αλλά, επίσης, κρατήθηκε μακριά από το να κάνει έκκληση για μια αρκετά μεγάλη αμερικανική μάχιμη δύναμη στο έδαφος του Ιράκ. Είτε η εκστρατεία των ΗΠΑ με αεροσκάφη και drones εναντίον του ISIS ενισχυθεί είτε αποδυναμωθεί υπό τον νέο πρόεδρο, οι βασικές παράμετροι της στρατηγικής του νυν προέδρου των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα, κατά πάσα πιθανότητα θα μείνουν αμετάβλητες. Δεν θα υπάρξει D-Day στην Συρία.
Πολίτες χρησιμοποιούν κραγιόνια για να αφήνουν μηνύματα για τους νεκρούς μπροστά από το φως των κεριών σε αγρυπνία στην μνήμη των θυμάτων μια ημέρα μετά τους μαζικούς πυροβολισμούς στο γκέι κλαμπ Pulse στο Ορλάντο, στην Φλόριντα, στις 13 Ιουνίου 2016. ADREES LATIF / REUTERS
-------------------------------------
-------------------------------------
Και εν πάση περιπτώσει, η ήττα του ISIS θα φέρει μόνο μια προσωρινή ανάπαυλα. Πριν από μια δεκαετία, Σουνίτες ριζοσπάστες εξέφραζαν πίστη στην αλ Κάιντα. Σε μια δεκαετία από τώρα, θα μπορούσαν κάλλιστα να κάνουν το ίδιο στον διάδοχο του ISIS. Η γένεση του ISIS, όπως νωρίτερα και της αλ Κάιντα, βασίζεται στο ευρύτερο φαινόμενο των ριζοσπαστικών σουνιτικών κανόνων στην Μέση Ανατολή. Αυτοί [οι κανόνες] είναι κυρίως η κληρονομιά της κατάληψης του Μεγάλου Τζαμιού και της αντίδρασης της Σαουδικής Αραβίας σε αυτήν.
Αυτά τα πρότυπα [στμ: οι κανόνες] εμποδίζουν την λειτουργική συνεργασία με τους συμμάχους της Αμερικής για την τρομοκρατία. Για παράδειγμα, οι πολιτικοί του Πακιστάν είναι πλήρως ανίκανοι να συλλάβουν τους υπό ποινική δίωξη ηγέτες των ριζοσπαστικών ομάδων όπως η Jamaat-ud-Dawa γιατί φοβούνται την δημόσια κατακραυγή. Οι Αρχές της Σαουδικής Αραβίας και των Εμιράτων δεν μπορούν να αποτρέψουν την διοχέτευση εκατομμυρίων δολαρίων σε ριζοσπαστικές ομάδες σε όλη την Μέση Ανατολή, επειδή τα ριζοσπαστικά πρότυπα έχουν διαχυθεί προς τα κάτω στον λαό. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του Pew Research Center το 2013, το 88% των Αιγυπτίων Μουσουλμάνων και το 62% των Πακιστανών Μουσουλμάνων υποστηρίζουν την θανατική ποινή για αποστασία [από την θρησκεία]. Μια δημοσκόπηση του 2016 πρότεινε ότι πάνω από το ήμισυ των Βρετανών Μουσουλμάνων πίστευαν ότι η ομοφυλοφιλία πρέπει να είναι παράνομη. Φυσικά, αυτό είναι μόνο ένα στιγμιότυπο, δεν είναι απαραίτητα αντιπροσωπευτικό της ευρύτερης ισλαμικής κοινότητας, αλλά είναι ανησυχητικό για τους πληθυσμούς τριών συμμάχων των ΗΠΑ.
Σίγουρα υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ της επίθεσης του Omar Mateen στο γκέι κλαμπ στο Ορλάντο και των ανελεύθερων κοινωνικών νόμων της Μέσης Ανατολής, συμπεριλαμβανομένων των απαγορεύσεων σχετικά με την βλασφημία και τον σοδομισμό. Σίγουρα υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ των εν λόγω νόμων και της υποστήριξης του Πακιστάν στην ισλαμιστική μαχητικότητα. Σίγουρα υπάρχει μια βασική κοινωνιακή κοσμοθεωρία που συμπυκνώνει και τα τρία, και σίγουρα δεν είναι ιδιαίτερα ασυνήθιστη. Δεν είναι η άποψη της πλειοψηφίας, ίσως, αλλά δεν είναι και κάτι ασυνήθιστο. Ακόμα και τα πιο πλουραλιστικά, ειρηνικά, επιτυχημένα κράτη όπως το Μαρόκο και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα συμβάλλουν με χιλιάδες μαχητές στον ISIS και συγκεντρώνουν χρήματα για τους Ταλιμπάν.
Η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ πρέπει να αντιμετωπίσει τέτοιους κανόνες ώστε να σταματήσει η σουνιτική ισλαμική τρομοκρατία. Αυτοί μπορεί να φαίνονται εφαπτόμενοι στα θεμελιώδη συμφέροντα της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής, και είναι δύσκολο να αλλάξουν, αλλά οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να επιμείνουν. Αν η Σαουδική Αραβία θεσμοθετήσει την ελευθερία της λατρείας, για παράδειγμα, αυτό θα μπορούσε να διαχυθεί προς κάθε κατεύθυνση. Αν οι στρατιωτικές και μυστικές Υπηρεσίες του Πακιστάν σταματούσαν να υποστηρίζουν τα βίαια αντι-αμερικανικά και αντι-ινδικά μέσα μαζικής ενημέρωσης, τελικά αυτές οι υστερικές σεχταριστικές φωνές θα αποκτούσαν λιγότερη επιρροή στην εθνική αφήγηση και στις κοσμοθεωρίες των επίδοξων μοναχικών λύκων. Με την πάροδο του χρόνου, η αλλαγή αυτών των βασικών κοινωνικών προτύπων θα παράγει πιθανόν λιγότερους ριζοσπάστες ισλαμιστές, όχι περισσότερους.
Ο Nick Tucciarelli και η κόρη του, Campbell, επισκέπτονται μια αγρυπνία για τα θύματα της επίθεσης στο γκέι κλαμπ Pulse στο Ορλάντο, στην Φλόριντα, στις 14 Ιουνίου 2016. JIM YOUNG / REUTERS
----------------------------------------------------
----------------------------------------------------
Τίποτα από αυτά δεν θα είναι εύκολο. Αλλά αμφότεροι το Πακιστάν και η Σαουδική Αραβία είναι σε εξαιρετικά ευάλωτη θέση τώρα. Ως αποτέλεσμα της ιρανικής πυρηνικής συμφωνίας και του πολέμου κατά του ISIS, η Σαουδική Αραβία είναι πιο απομονωμένη από όσο σε οποιοδήποτε άλλο σημείο της ιστορίας -για πρώτη φορά, είναι χωρίς υποστηρικτή μια μεγάλη δύναμη. Ομοίως, ο περιορισμός του πολέμου των ΗΠΑ στο Αφγανιστάν σημαίνει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν λιγότερους λόγους να αγνοήσουν την διάδοση των πυρηνικών όπλων και τα «παπατζίδικα» παιχνίδια του Πακιστάν με το δίκτυο Χακάνι και άλλες τρομοκρατικές ομάδες. Αμφότερες οι χώρες μπορεί να είναι πρόθυμες να διαπραγματευτούν.
Από την άλλη πλευρά, μπορεί και όχι. Απομονωμένες, θα μπορούσαν να βρουν δικαίωση στην ισλαμιστική κριτική κατά της Δύσης και να διολισθήσουν πιο βαθιά μέσα στην ριζοσπαστική τους κοσμοθεωρία. Ακόμα κι έτσι, θα υπήρχε κάποιος λόγος για ελπίδα. Οι περισσότερες ισλαμιστικές κυβερνήσεις δεν μπορούν να λειτουργήσουν. Το καλύτερο όπλο που έχουν οι Ηνωμένες Πολιτείες στο Αφγανιστάν είναι ότι οι Αφγανοί βίωσαν τους Ταλιμπάν και δεν τους άρεσε αυτή η ομάδα. Και λέει πολλά το ότι ο πιο φιλο-αμερικανικός λαός στην Μέση Ανατολή εκτός από το Ισραήλ, είναι οι Σιίτες του Ιράν, όπου η κυβέρνηση των ισλαμιστών έχει κάνει τον εαυτό της φτωχό και αντιλαϊκό.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το Ιράν έχει επίσης υποστηρίξει την ισλαμική τρομοκρατία, αλλά το έκανε άμεσα, για την υποστήριξη άμεσων γεωπολιτικών στόχων. Οι Φρουροί της Επανάστασής του ήταν αποτελεσματικοί υποκινητές σιιτικών κοινοτήτων σε μέρη όπως ο Λίβανος, αλλά επειδή ήταν μια άμεση κρατική δράση, το Ιράν ήταν σε θέση να κρατήσει πιο σφιχτό χαλινάρι στις πράξεις και τις εξελίξεις των πληρεξουσίων του. Και υπήρξαν επίσης συνέπειες για αυτή την αμεσότητα. Όταν το Ιράν αποτύγχανε, είτε οικονομικά είτε στρατιωτικά, οι εξωτερικές και οι εγχώριες πολιτικές του ήταν εκεί για να κατηγορηθούν.
Δυστυχώς, δεν υπάρχει ποιοτική λύση για την ριζοσπαστική σουνιτική τρομοκρατία. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος για να εξαλειφθεί κατηγορηματικά η πηγή [της]. Τριάντα πέντε χρόνια μετά την γένεση του σύγχρονου ισλαμικού ριζοσπαστισμού, πολλά από τα δόγματά του έχουν βαθιές ρίζες. Υπάρχει μόνο η ελπίδα ότι η ξέφρενη ενέργεια των Σουνιτών εξτρεμιστών θα κάνει τόσο πολλούς εχθρούς που θα εξαντλήσουν τελικά τον εαυτό τους, και μετά από αρκετά ταλιμπανικά και ισλαμικά κράτη, η εποχή της τρομοκρατίας θα τελειώσει. Οι ριζοσπάστες θα μειωθούν στο επίπεδο που βρίσκονται σήμερα οι κομμουνιστές και οι φασίστες ριζοσπάστες: Μια αναξιόπιστη φωνή εν τη ερήμω. Εν τω μεταξύ, η Αμερική πρέπει να προστατευθεί και να είναι σε εγρήγορση.
http://www.foreignaffairs.gr/
http://www.foreignaffairs.gr/
0 comments