“Ζητείται από τους Οικονομολόγους συχνά να προβλέψουν την εξέλιξη της Οικονομίας. Οι Οικονομικές Προβλέψεις όμως στηρίζονται σε προβλέψεις αποφάσεων και δράσεων των Πολιτικών. Τίποτε δεν είναι πιο απρόβλεπτο από αυτό.»
Thomas Sowell
Είναι σχεδόν βέβαιο ότι όλοι οι Πολιτικοί, παρά τις διάφορες δηλώσεις τους, θα προσπαθήσουν να κρατήσουν τα πράγματα ως έχουν και να αποφύγουν μείζονες παρεκτροπές οι οποίες θα θέσουν σε κίνδυνο την παγκόσμια ισορροπία, διαταράζοντας σημαντικά το status quo.
Το παγκόσμιο κύμα λαϊκισμού χρησιμεύει στο να ανέβουν στην εξουσία Πολιτικοί που επαγγέλλονται διαφορετικές, απλές, άμεσες και προσφιλείς προς τους Λαούς λύσεις οι οποίες συνήθως δεν είναι εφαρμόσιμες, και όταν καταλάβουν την εξουσία να εξηγούν την ανάγκη για Realpolitik.
Αυτή θα είναι η προσπάθεια και το 2017.
Τα τρία μεγαλύτερα ζητήματα αυτής της χρονιάς θα είναι:
- Η διατήρηση εν ζωή του Τραπεζικού συστήματος, ιδιαίτερα του Ευρωπαϊκού.
- Η σχέση ΗΠΑ-Κίνας που αν εξελιχθεί σε σκληρή αντιπαράθεση θα μειώσει το παγκόσμιο εμπόριο με αποτέλεσμα αύξηση της ανεργίας και μείωση της οικονομικής ανάπτυξης παγκοσμίως .
- Η επιτυχής διαχείριση των πολιτικών και οικονομικών ανισορροπιών εντός της ΕΕ και ιδιαίτερα της ευρωζώνης, η περαιτέρω όξυνση των οποίων μπορεί να οδηγήσει στην αποσύνθεση του ευρώ και της ίδιας της Ευρωζώνης.
Το Παγκόσμιο Τραπεζικό Σύστημα νοσεί, αλλά το βαρύτερο μέρος της νόσου βρίσκεται στην Ευρώπη. Δεν είναι μόνο το θέμα των Ιταλικών Τραπεζών, εκεί που η κατάσταση είναι εξόφθαλμη.
Η BIS η οποία είναι ότι πλησιέστερο υπάρχει σε Παγκόσμια Τράπεζα, θέλησε να βάλει ενιαίους παγκόσμιους κανόνες που να μετρούν τον δανειακό κίνδυνο κάθε Τράπεζας. Η Γερμανία μάχεται λυσσαλέα αυτήν την πρόταση γιατί αμέσως μόλις υιοθετηθεί οι Τράπεζες της Deutsche Bank και Commerzbank θα πρέπει να προβούν σε αυξήσεις ιδίων κεφαλαίων, επιπλέον αυτών που απαιτούνται από την μέχρι τώρα κακοδιαχείριση τους.
Όπως φαίνεται από το παρακάτω σχήμα μεγάλες συστημικές Ευρωπαϊκές Τράπεζες βρίσκονται σε χειρότερη κατάσταση από την ουσιαστικά χρεωκοπημένη Monte dei Paschi, με την Deutsche Bank να είναι η δεύτερη χειρότερη σε κατάσταση, 17% χειρότερα από την Monte dei Paschi.
Προφανώς η Γερμανία δεν μπορεί να αποδεχτεί την κατάρρευση των δύο μεγαλύτερων Τραπεζών της, η μια εκ των οποίων αποτελεί επίσημα σεσημασμένο παγκόσμιο συστημικό κίνδυνο, ιδιαίτερα τώρα που έχει εκλογές τον Οκτώβριο.
Η Γερμανία, όπως και η Ιταλία, η Γαλλία και η Ισπανία, θα κάνουν τις αναγκαίες πολιτικές κινήσεις για να αποφευχθεί αυτό το αποτέλεσμα.
Για αυτόν τον λόγο υπάρχει σιγή ιχθύος από την Γερμανία και την ΕΕ στην απόφαση της Ιταλίας να δανειστεί κεφάλαια ύψους 20 δις ευρώ, για να εθνικοποιήσει ουσιαστικά την Monte dei Paschi κατά παράβαση των Ευρωπαϊκών κανονισμών.* Όλοι γνωρίζουν ότι αν δεν γίνει αυτό, οι Τραπεζικές χρεωκοπίες θα ακολουθήσουν η μια την άλλη στην Ευρώπη.
Συνεπώς οι Πολιτικοί έχουν κάθε συμφέρον να βρουν μια έστω και προσωρινή για το 2017 λύση, που σημαίνει ότι για μια ακόμη φορά θα κάνουν τα «στραβά μάτια” όταν η καταστρατήγηση των κανονισμών γίνεται από μεγάλες χώρες μέλη. Η εναλλακτική είναι να καταρρεύσει το Τραπεζικό Σύστημα. Αυτό οι Κυβερνήσεις θα προσπαθήσουν να το αποτρέψουν με όλες τους τις δυνάμεις για το 2017 τουλάχιστον.
Ο κ. Τραμπ έχει υποσχεθεί αναδίπλωση της Αμερικής τόσο στην εξωτερική πολιτική όσο και στην παγκοσμιοποίηση, επαγγελλόμενος δασμούς και προστασία της Αμερικανικής παραγωγής. Κανένας όμως δεν εξηγεί ότι μόνο το 17% των θέσεων εργασίας, που χάθηκαν στην Αμερική μεταξύ 2000-2016, οφείλεται στην Παγκοσμιοποίηση. Το 83% οφείλεται στην αυτοματοποίηση και την αύξηση της παραγωγικότητας.
Η παλαιότερη απώλεια της δεσπόζουσας θέσης που είχε η βιομηχανία τηλεοράσεων στις ΗΠΑ ήταν απόρροια δασμολογικής πολιτικής τότε, σαν αυτή που επαγγέλλεται ο κ. Τραμπ τώρα.
Η εμπορική αντιπαράθεση με την οποία απειλεί την Κίνα και το Μεξικό ο κ. Τραμπ θα είναι ζημιογόνα για την Αμερική για πολλούς λόγους.
Το Μεξικό θα ζημιώσει από μείωση των αμερικανικών επενδύσεων εκεί πράγμα που θα γίνει αιτία να αυξηθούν οι Μεξικανοί οικονομικοί πρόσφυγες στις ΗΠΑ. Η Κίνα όμως δεν είναι Μεξικό.
Η επιλογή της Κίνας ως αντιπάλου είναι μάλλον ατυχής την στιγμή κατά την οποία η Κίνα επανεπενδύει μεγάλα και αυξανόμενα ποσά στην Αμερικανική Οικονομία.
Οι άμεσες ξένες επενδύσεις από την Κίνα στην Αμερικανική Οικονομία ήταν το 2016 45,6 δις δολάρια, τριπλάσιες από το 2015. Οι Κινεζικές άμεσες επενδύσεις στις ΗΠΑ από την Κίνα από το 1990 μέχρι σήμερα είναι το 63% του συνόλου όλων των ξένων άμεσων επενδύσεων στις ΗΠΑ. Είναι προφανές ότι ο κινεζικός οικονομικός σχεδιασμός στόχευε στην σύσφιξη των οικονομικών σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας με αμφιδρόμους οικονομικούς δεσμούς
Σε αυτή την συγκυρία, η εκβιαστική σύνδεση της υποχώρησης εμπορικά της Κίνας ,με την συνέχιση της αναγνώρισης μίας μόνο Κίνας από τις ΗΠΑ ,είναι πολύ επικίνδυνη. Ο Πρόεδρος Xi δεν μπορεί να εμφανιστεί ως αδύναμος μάλιστα επερχομένου του συνεδρίου του Κινεζικού Κομμουνιστικού Κόμματος.
Η κινεζική αντίδραση, γεύση της οποίας ήδη έλαβαν οι ΗΠΑ, θα καλύψει όλο το φάσμα των σχέσεων, από την υποτίμηση του Γουάν, την παύση της αγοράς αμερικανικών κρατικών ομολόγων από την Τράπεζα της Κίνας, πτώση του διμερούς εμπορίου επί ζημία και των αμερικανικών εταιρειών, μέχρι στρατιωτική αντιπαράθεση στον Ειρηνικό και ενθάρρυνση της Βόρειας Κορέας σε πυρηνικούς τυχοδιωκτισμούς.
Ο κ. Τραμπ έχει υποσχεθεί ανόρθωση της Αμερικανικής Οικονομίας.
Το μέσο χρονικό διάστημα μεταξύ υφέσεων, από τις 33 υφέσεις που έχει υποστεί η αμερικανική Οικονομία ιστορικά είναι πέντε έτη. Η τελευταία ύφεση έληξε τον Ιούλιο του 2009 και από τότε έχουν περάσει επτά και μισό χρόνια. Είναι η τέταρτη μακρύτερη περίοδος ανάπτυξης των ΗΠΑ.
Καμία περίοδος ανάπτυξης δεν κράτησε πάνω από δέκα χρόνια από το 1850 και μετά που υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία.
Αν το οικονομικό σχέδιο του κ. Τραμπ καταρρεύσει το 2017, ξέρει καλά ότι ο ίδιος δεν θα καταφέρει να ολοκληρώσει την Προεδρία του.
Οι δισεκατομμυριούχοι και οι μεγάλοι παράγοντες της Wall Street θα προσπαθήσουν να διατηρήσουν την Οικονομία των ΗΠΑ εκτός ύφεσης για τουλάχιστον το 2017.
Όλα αυτά σημαίνουν ότι ο κ. Τραμπ πρέπει να αναθεωρήσει «εκ βαθέων» την ρητορική του στην πράξη, πράγμα που μπορεί να κάνει.
Που θα φτάσει το Αμερικανικό χρέος είναι άλλο ζήτημα αλλά αυτό θα προσπαθήσουν να το κάνουν μελλοντική και όχι παρούσα καταστροφή.
Αυτό που μένει να εξετασθεί είναι η κατάσταση στην Ευρώπη το 2017.
Η Ευρώπη και κυρίως η ευρωζώνη ουσιαστικά έχει μία στασιμότητα που στην πραγματικότητα είναι ύφεση γιατί ο μέσος όρος βελτιώνεται πολύ από τις επιδόσεις της Γερμανίας που είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας.
Η Οικονομία των 19 χωρών του ευρώ αναπτύχθηκε 0.8% το πρώτο τρίμηνο του 2015 για να πέσει μετά στο 0.5% το πρώτο τρίμηνο του 2016 και να βρίσκεται πλέον στο 0.4% επί ετήσιας βάσης.
Αυτό θα χειροτερέψει με την μείωση του παγκόσμιου εμπορίου, τις νέες Οικονομικές αποφάσεις των ΗΠΑ και την πιθανή μείωση των ενισχύσεων της ΕΚΤ. Το 2017 προοιωνίζεται οικονομικά δύσκολο.
Το Brexit χειροτέρεψε την κατάσταση.
Υπάρχει μικρή πιθανότητα, αλλά είναι δυνατό η κ. Λεπέν να εκλεγεί τον Μάιο στην Προεδρία της Γαλλίας. Η κ. Λεπέν έχει δηλώσει ότι αν εκλεγεί θα αποσύρει την Γαλλία από το ευρώ και το ΝΑΤΟ. Οι άλλες γαλλικές πολιτικές δυνάμεις συνασπίζονται ήδη για να αποφευχθεί η εκλογή της. Είναι δυνατόν να γίνουν σύντομα εκλογές στην Ιταλία όπου μπορεί να εκλεγεί Κυβέρνηση υπό τον κ. Μπέπε Γκρίλο, εχθρό του ευρώ, αν και η παρούσα Βουλή μπορεί να αλλάξει τον εκλογικό νόμο για να αποφευχθεί αυτό.
Οι Γερμανοί θα παραμείνουν επίσημα οικονομικά άκαμπτοι μέχρι τις δικές τους εκλογές Καγκελαρίου τον Οκτώβριο. Ίσως δεχτούν σιωπηλά κάποιες ρυθμίσεις.
Όμως όλοι αντιλαμβάνονται ότι μια νέα οικονομική κρίση θα έχει τεράστιες αρνητικές συνέπειες αυτή την φορά και για την συνοχή των κοινωνιών και των συνασπισμών, και έχουν κάθε συμφέρον να προσπαθήσουν να συγκρατήσουν την Οικονομία, όσο το δυνατόν για περισσότερο χρόνο, έστω και αν αυτό γίνει τραγικότερο στο μέλλον.
Οι λύσεις πρέπει να είναι ελεύθερες δογμάτων και λαϊκισμών.
Έτσι είναι πιθανόν να επιτευχθεί αυτό το 2017, πλην ατυχήματος.
Χρειάζεται όμως αποφυγή εντυπωσιακών πολιτικών. Ένα είδος αριστοτεχνικής πολιτικής αδράνειας.
Για το 2018 κάθε πρόβλεψη είναι αδύνατη.
*Αν το ποσό των 20 δις είχε διατεθεί για επενδύσεις στην Ελλάδα, το ελληνικό πρόβλημα θα είχε σε μεγάλο βαθμό ανασχεθεί .
0 comments