Γράφει ο Κώστας Χατζηαντωνίου*
Τα πενήντα χρόνια από το θάνατο του Θράσου
Καστανάκη (στις 17 Μαρτίου 1967, στο Παρίσι), του κορυφαίου πεζογράφου της γενιάς του Τριάντα, είναι άλλη μια αφορμή να στοχαστούμε ποια είναι τα κύρια ενδιαφέροντα της φιλολογίας μας αλλά και ποιοι οι εκδοτικοί προσανατολισμοί. Το ισχνό ενδιαφέρον είναι εμφανώς αναντίστοιχο της αξίας του έργου ενός συγγραφέα που υπήρξε πρωτοπόρος του νέου μυθιστορήματος και ηγήθηκε της απαγκίστρωσης από την στατικότητα της ηθογραφίας.
Σήμερα, άμεσα διαθέσιμα είναι μόνο δυο μυθιστορήματά του (ο Χατζημανουήλ και Το κόκκινο άστρο – όχι τα καλύτερά του) ενώ για οποιοδήποτε άλλο βιβλίο του (Οι Πρίγκηπες, το πρώτο ελληνικό μοντερνιστικό μυθιστόρημα που κυκλοφόρησε το 1924, Στο χορό της Ευρώπης, Η φυλή των ανθρώπων, Οι μεγάλοι αστοί) πρέπει κανείς να αναζητήσει στα παλαιοπωλεία. Τρία αφιερώματα [της Νέας Εστίας (1973, τεύχος 1106), του Διαβάζω (1982, τεύχος 55) και του περιοδικού Η Λέξη (1993, τεύχος 117)] είναι επίσης δυσεύρετα.
Δεν πρόκειται ασφαλώς για τυχαία παράλειψη μα ούτε για συνειδητή αδικία.
Στον μεταπολιτευτικό πολιτισμικό αχταρμά ότι θυμίζει την γνήσια, την σύγχρονη ελληνικότητα και δεν υπακούει στο δίπολο εισαγόμενης μικροαστικής ασημαντότητας και αυτόχθονος λαϊκής καρικατούρας, τίθεται αυτομάτως στο περιθώριο. Ακόμη κι εκεί όμως έργα και μορφές όπως του Θράσου Καστανάκη θα λάμπουν όταν οι πυγολαμπίδες (κοινώς κωλοφωτιές) σβήσουν στη νύχτα του χρόνου.
*Συγγραφέας
Ο Κώστας Χατζηαντωνίου είναι ιστορικός, πεζογράφος και δοκιμιογράφος. Το 2008 το βιβλίο του του Εναντίον του χρόνου έλαβε το βραβείο δοκιμίου του Pen Club και το 2011 το μυθιστόρημα του Αγκριτζέτο έλαβε το βραβείο Λογοτεχνείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Είναι μέλος της Διοικούσας Επιτροπής του Ιδρύματος Κωστή Παλαμά.
0 comments