Η απόλυτη ρευστότητα κυριαρχεί στο συριακό θέατρο επιχειρήσεων καθώς όλοι σχεδόν μάχονται με όλους. Η διαφαινόμενη κουρδική ανυπακοή μετά από την προτροπή Μπάϊντεν στην Άγκυρα περιπλέκει σοβαρώς τα δεδομένα. Οι Κούρδοι μέσω των SDF και του PYD/YPG αρνούνται να αποσυρθούν ανατολικώς του Ευφράτου. Η κατάσταση είναι συγκεχυμένη καθώς οι Τούρκοι θέτουν ως δεύτερο Αντικειμενικό Σκοπό (ΑΝΣΚ) της επιχειρήσεως «Ασπίδα του Ευφράτου» την βίαιη εκδίωξη των τρομοκρατικών οργανώσεων – στις οποίες συμπεριλαμβάνουν κυρίως το YPG/PYD – μετά από την κατάληψη της Τζαραμπουλούς.
Γράφει ο Ιωάννης Θεοδωράτος
Δημοσιογράφος – Αμυντικός αναλυτής
Ένα πολύ σοβαρό ερώτημα έχει αναδυθεί μετά από τα πρόσφατα γεγονότα και αφορά την ίδια την επιβίωση της κουρδικής οντότητας στην Βόρειο Συρία. Η στοχοποίηση των Κούρδων αποτελεί συγκυριακό γεγονός ή απόρροια ευρύτερης συμφωνίας μεταξύ των κυρίων δρώντων; Μετά τον Άσαντ η τουρκο-συριακο-ιρανική προσέγγιση έχει ως στόχο το PYD/YPG; Οπότε οδηγούμαστε στο αμέσως επόμενο κρίσιμο ερώτημα, το οποίο αφορά τη συνενοχή ή μη ΗΠΑ και Ρωσίας.
Τα γεγονότα εξελίσσονται με ταχύτητα στην Συρία, πλην όμως εκτιμάται ότι συνιστούν αποτέλεσμα μιας ευρύτερης συμφωνίας μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, όπου κατά την παρούσα περίοδο – συγκυριακώς και προσκαίρως, ας το τονίσουμε – κερδισμένη αποδεικνύεται η πολιτική τάση κατευνασμού του Ερντογάν μέσω της παραχωρήσεως ελεγχομένων ανταλλαγμάτων. Η Ουάσιγκτον μετά το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου φαίνεται να υποκύπτει περίπου ως «απολογούμενη» στις πιέσεις του μαινόμενου λεκτικώς Τούρκου προέδρου, ο οποίος χρησιμοποιεί αποτελεσματικώς το ατού της γεωστρατηγικής αξίας που του προσδίδει η σημαίνουσα γεωγραφική θέση της χώρας του.
Η επίσκεψη του Αμερικανού αντιπροέδρου Μπάιντεν στην Άγκυρα συνέπεσε με την για πρώτη φορά ανάπτυξη μικρού μεγέθους τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων (σ.σ. Επιπέδου Ίλης αρμάτων, μηχανοκίνητου λόχου με ΤΟΜΠ και ΤΟΜΑ και ενός λόχου Ειδικών Δυνάμεων με την υποστήριξη UAV Bayraktar TB2) με την υποστήριξη πυροβολικού και ενός ζεύγους αεροσκαφών στο συριακό έδαφος, παρέχοντας κάλυψη σε δύναμη επιπέδου ταξιαρχίας αντικαθεστωτικών FSA (Free Syrian Army), οι οποίοι χθες το απόγευμα κατέλαβαν σύντομα και χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια την στρατηγικής σημασίας πόλη Τζαραμπουλούς (ή και Γιαραμπουλούς, Jarabulus).
Παρά την ρευστότητα και πολυπλοκότητα, εκτιμάται πως πέντε είναι τα σημεία, μέσω των οποίων θα επιχειρήσουμε να διασαφηνίσουμε περισσότερο την ήδη περιπεπλεγμένη κατάσταση και αφορούν τις επιλογές των Αμερικανών, των Τούρκων, των Κούρδων, των Σύρων, των Ιρανών, του Daesh και των Ρώσων:
α) Οι ΗΠΑ προχώρησαν μετά από πιέσεις στην μερική ικανοποίηση του παγίου τουρκικού αιτήματος εγκαθιδρύσεως ζώνης ασφαλείας σε περιοχή της Βορείου Συρίας, ουσιαστικώς παρέχοντας κατευναστικό αντάλλαγμα προκειμένου να εξισορροπήσουν στο πλαίσιο της συνεχιζόμενης διαπραγματεύσεως για το μέλλον Τουρκίας με το ΝΑΤΟ, την σκοπίμως αναπτυσσόμενη φυγόκεντρη τάση που έχει αναπτυχθεί προς την Ρωσία.
Το αίτημα-απαίτηση που διετύπωσαν οι τουρκικές αρχές υπέρ της απαγορεύσεως ενοποιήσεως των ανατολικών κουρδικών περιοχών με το ευρισκόμενο δυτικώς της Τζαραμπουλούς, καντόνι του Αφρίν εκτιμάται ότι ικανοποιείται βεβαίως κατά την παρούσα φάση, αλλά έχει επιφέρει διάσταση μεταξύ ΗΠΑ και των πλέον πιστών συμμάχων τους PYD/YPG, η οποία δείχνει να μην είναι απολύτως ελεγχόμενη.
Σημειώνεται, ότι μεταξύ των μονάδων Τούρκων και αντικαθεστωτικών συνεπιχειρούσαν και Αμερικανοί των Ειδικών Δυνάμεων, φροντίζοντας να ελέγχουν και εάν χρειαστεί να οριοθετήσουν τα όρια δράσεων των συμμάχων τους. Επίσης, η Αμερικανική Αεροπορία παρείχε την κύρια αεροπορική υποστήριξη.
Η αμερικανική δυσφορία ωστόσο συνεχίζει να υφίσταται καθώς ο «τρελός» Ερντογάν (σ.σ. Δεν πρόκειται για ψυχολογικό χαρακτηρισμό αλλά για σκακιστικό, τον οποίον ευφυώς χρησιμοποίησε ο καθηγητής της Γεωπολιτικής Ιωάννης Μάζης σε άρθρο του που δημοσιεύθηκε στην Εστία του Σαββάτου 20/08, προκειμένου να του αποδώσει ακριβοδικαίως την ιδιότητα του αναλωσίμου…) θεωρεί τον εαυτό του ικανό να συνεχίζει να προκαλεί κρίσεις μένοντας ατιμώρητος παρά τις συνεχείς νουθεσίες της υπερδυνάμεως.
Οι Αμερικανοί δεν έχουν πει την τελευταία τους λέξη, καθώς αναμένουν την περάτωση των διαπραγματεύσεων με τον Τούρκο πρόεδρο, ο οποίος επίσης συζητά υποσχόμενος μεγαλύτερες προοπτικές στρατηγικής συνεργασίας με τον Ρώσο ομόλογο του.
β) Οι Αγγλοσάξονες δηλώνουν ότι συνεχίζουν να παρέχουν υποστήριξη προς το PYD/YPG όπως δήλωσε ο Μπάιντεν με την προϋπόθεση ότι θα εγκαταλείψουν τις περιοχές που ελέγχουν δυτικώς του Ευφράτου, απόρροια νικηφόρων πολεμικών επιχειρήσεων υπό την αεροπορική κάλυψη των ΗΠΑ κατά τους τελευταίους μήνες.
Η διακοπή της υποστηρίξεως των ΗΠΑ προς τους Κούρδους αποτελεί τον κεντρικό στόχο καθώς κάθε άλλη εξέλιξη δεν ικανοποιεί την Άγκυρα, η οποία εμμένει να χαρακτηρίζει το PYD/YPG ως τρομοκράτες, εξομοιώνοντάς το με το ΡΚΚ, όπως άλλωστε έπραξε προσφάτως και η συριακή κυβέρνηση. Οι Κούρδοι έχουν επιτύχει πάρα πολλά και θα ήταν λάθος να τους αποδοθεί ο τίτλος του ηττημένου.
Επίσης, η αμερικανική προτροπή αποσύρσεως μετά από την τουρκική απαίτηση δημιουργεί ρήγμα στις μεταξύ τους σχέσεις, γεγονός που εγείρει σοβαρά ερωτήματα για την σκοπιμότητα μιας τέτοιας επιλογής. Στην παρούσα συγκυρία και με δεδομένη την αναγκαιότητα της γεωστρατηγικής χρησιμότητάς τους προκειμένου να λειτουργήσουν ως ανάχωμα τόσο κατά του Daesh, όσο και κατά του Άσαντ, κατόπιν των Αγγλοσαξονικών υποδείξεων θα πρέπει να αναμένουν την ανατολή της επόμενης ευκαιρίας, η οποία εκτιμάται ότι δεν θα αργήσει να παρουσιαστεί.
Η σταθεροποίηση των εδαφών τους ανατολικώς του Ευφράτου και στο Αφρίν, σε συνδυασμό με την αποστολή τελικής νίκης κατά του Daesh, θα συμβάλλει στην ισχυροποίησή τους. Η αποχώρηση των ενόπλων μονάδων τους από την περιοχή της Μανμπίτζ – εάν τελικώς υλοποιηθεί μέχρι τέλους, καθώς διαφαίνεται όλο και περισσότερο η άρνησή τους και η επιλογή της ενόπλου αντιστάσεως – θα αδυνατίσει σημαντικώς και θα υποβαθμίσει τις επιχειρησιακές ικανότητες των SDF, οι οποίες θα υποστούν επιθέσεις του Daesh.
Το νότιο μέτωπο προς την Αλ Μπαμπ και την Νταμπίκ συνεχίζει να συνιστά απειλή, καθώς το Χαλιφάτο ανασυγκροτείται προετοιμαζόμενο για νέες επιχειρήσεις. Ήδη τις τελευταίες 24 ώρες έχει εκδηλωθεί σοβαρή αντεπίθεση του Χαλιφάτου ανατολικώς με σημαντικά εδαφικά κέρδη στην περιοχή Σανταντί νοτίως της Χασάκα, εκμεταλλευόμενο την σφοδρή σύγκρουση μεταξύ Κούρδων και Συρίων που εξελίχθη στην προαναφερόμενη περιοχή.
Σε επιχειρησιακό επίπεδο η 2η Στρατιά, η οποία είχε τον έλεγχο της επιχειρήσεως «Ασπίδα του Ευφράτου» προβάλλει την εικόνα της ετοιμότητας (σ.σ. Είχε συμμετοχή στο πραξικόπημα) και της ταχύτατης επιτυχούς μεταβάσεως στην μετά το κίνημα εποχή. Η επόμενη νίκη εστιάζεται στην συνεχιζόμενη ικανότητα προβολής ισχύος της χώρας, η οποία πολεμά εσωτερικούς και εξωτερικούς εχθρούς (Κούρδους, Γκιουλέν, Αμερικανούς και άλλους), στη θέληση της οποίας υποτάσσονται εχθροί και φίλοι, ικανοποιώντας το αλάθητο «θεόπνευστο δόγμα» του Ταγίπ Ερντογάν.
«Αναλυτικότερα, το σχέδιο επιχειρήσεων των Τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων περιλαμβάνει τα εξής: πρώτον, η Ασφαλής Περιοχή θα έχει βάθος 5-40 χλμ., μήκος περίπου 110 χλμ. και θα ορίζεται μεταξύ της δυτικής όχθης του ποταμού Ευφράτη που αποτελεί το δυτικό όριο του κουρδικού καντονιού Kobani και το ανατολικό όριο του κουρδικού καντονιού Afrin…
Σε αντίθετη περίπτωση, η τουρκική αντίδραση θα εστιάζεται, αρχικά στον έλεγχο της περιοχής με πυρά πυροβολικού (Firtina) και κατόπιν θα ακολουθήσει αεροπορική επιχείρηση εφόσον απαιτηθεί. Τέλος, εφόσον δεν επιτευχθεί ο επιδιωκόμενος σκοπός και οι εχθρικές δυνάμεις εξακολουθούν να παραμένουν στην περιοχή, θα διεξαχθεί επιχείρηση εισχώρησης στο συριακό έδαφος με ειδικές δυνάμεις και μηχανοκίνητες-τεθωρακισμένες μονάδες, οι οποίες μετά την εξουδετέρωση των απειλών θα επιστρέψουν στο τουρκικό έδαφος.
Δεν πρόκειται για επιχείρηση δημιουργίας Παρεμβαλλόμενης Ζώνης (Tampon Bölgesi), ήτοι εισβολή και κατοχή συριακού εδάφους, η οποία προϋποθέτει έγκριση του Συμβουλίου Ασφαλείας, έχει μεγάλο οικονομικό κόστος, απαιτεί πολλές στρατιωτικές δυνάμεις και υπάρχει ο κίνδυνος φθοράς αυτών σε μια σύγκρουση πέραν των συνόρων με αβέβαιη έκβαση».
Η εγκαινίαση μιας νέας πολιτικής προσεγγίσεως με την Συρία του Άσαντ απέδωσε καρπούς όταν ο Συριακός Στρατός και Αεροπορία προσέβαλλαν τους Κούρδους στην Χασάκα και παρά το τελικό αποτέλεσμα, φαίνεται πως λειτούργησε ως αντιπερισπασμός προκειμένου να στραφεί η προσοχή σε μια περιοχή μακριά από την προετοιμαζόμενη επιχείρηση στην Τζαραμπουλούς.
Η Τουρκία εκτός άλλων κατόρθωσε να απαλλαγεί καταβάλλοντας τίμημα από την καταδικαστέα συνεργασία της με το Daesh και ήδη προσμετρά κέρδη και ζημίες που υπέστη καθ’ όλη την μακρά περίοδο υποστηρίξεώς του. Η τουρκική επιθετική ρητορική θα συνεχιστεί και για το επόμενο διάστημα, καθώς το PYD/YPG θα συνεχίσει να υπάρχει και να επιχειρεί αμφισβητώντας εμπράκτως την τουρκική πολιτική.
Το κεντρικό ζητούμενο της νέο-οθωμανικής γεωστρατηγικής στην Συρία ήταν η μη συγκρότηση νέας κουρδικής υποστάσεως. Ακόμη και χωρίς ένωση με το Αφρίν το PYD/YPG είναι αρκετά ισχυρό και υπό αυτό το πρίσμα η πολιτική της Αγκύρας απέχει από το να στεφθεί με επιτυχία χωρίς την έγκριση και αρωγή των ΗΠΑ.
δ) Όσον αφορά την στάση της Ρωσίας εκτιμούμε ότι την χαρακτηρίζει απολύτως η φράση «Ο σιωπών δοκεί μοι συναινείν», καθώς η όποια αντίδραση στην εκ νέου δυναμική κατάλυση της συριακής κυριαρχίας ήταν εξαιρετικώς χλιαρή. Η Μόσχα επιβεβαίωσε ότι αποτελεί ενεργό μέρος του γεωπολιτικού παιγνίου και εκτιμάται ότι η τουρκική στρατιωτική διείσδυση πραγματοποιήθηκε με την έγκρισή της. Εκτιμάται, ότι στο πλαίσιο μιας τριγωνικής διαπραγματεύσεως με Άγκυρα και Ουάσιγκτον, εξασφάλισε ανταλλάγματα, καθώς επέτρεψε την ικανοποίηση τόσο τουρκικών όσο και αμερικανικών αιτημάτων.
Εντύπωση ωστόσο προκαλεί η ταχύτητα με την οποίαν ξεκίνησαν και διακόπησαν οι επιδρομές της Ρωσικής Αεροπορίας από ιρανικό αεροδρόμιο και ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η προετοιμασία της επιχειρήσεως κατά της Τζαραμπουλούς. Η μετέπειτα ιρανική αντίδραση πιθανό να συνδέεται με την καθυστερημένη ενημέρωση της Τεχεράνης αναφορικώς με την μεταβολή της ρωσικής στάσεως αποδοχής της τουρκο-αμερικανικής επιχειρήσεως.
Φαίνεται ότι στο διαπραγματευτικό παζάρι των ανταλλαγμάτων το οποίο εξελίσσεται εκ παραλλήλως με Μόσχα και Ουάσιγκτον, η Άγκυρα κατόρθωσε να αποσπάσει κοινή συναινέσει των δύο, πρώτον την άδεια δημιουργίας ζώνης ασφαλείας στην Βόρεια Συρία και δεύτερον την επίτευξη πληγμάτων κατά των Κούρδων, χάρη στην εκτελεστική δράση των συριακών καθεστωτικών δυνάμεων, όπως και με την ζητούμενη υποχώρηση των κουρδικών δυνάμεων όπισθεν του Ευφράτου.
Το Daesh βρίσκεται σε δυσχερέστατη θέση και τα περιθώρια επιβιώσεώς του στενεύουν καθημερνώς. Όμως ο θρησκευτικός φανατισμός αποτελεί ένα εξαιρετικά επικίνδυνο κίνητρο που θα οδηγήσει χιλιάδες μαχητές να πολεμήσουν μέχρι τέλους. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Τζαραμπαλούς εγκαταλείφθηκε με επιτυχία προ αρκετών ημερών, λόγω αδυναμίας υπερασπίσεώς της και επειδή κατέστη σαφές ότι οι τζιχαντιστές θα είναι χρήσιμοι σε άλλο μέτωπο για τις επόμενες φάσεις του πολέμου.
Επιτυχία κατέγραψε και ο πρόεδρος Πούτιν, ο οποίος στο μέτρο που του αναλογεί ελέγχει τους εξαρτώμενους συμμάχους του, συνέβαλλε στην μείωση των κουρδικών προσδοκιών και συνεχίζει να παρέχει εμπράκτως επιχειρήματα στον Ερντογάν, ότι επιθυμεί ειλικρινώς – περισσότερο από τις ΗΠΑ – την εμβάθυνση και διαπλάτυνση της στρατηγικής σχέσεως μαζί του.
Η ρωσική πολιτική σκοπεύει στην πρόκληση ρηγμάτων μεταξύ Αγκύρας και Ουάσιγκτον και παραλλήλως εκτιμάται ότι διαπραγματεύεται σκληρώς αποκτώντας ανταλλάγματα σε άλλες κρίσιμες για την ρωσική γεωστρατηγική περιοχές. Η «παράνομη σχέση» με την Τουρκία και οι ανησυχητικές προοπτικές που δημιουργεί αξιοποιούνται αρίστως από τον ένοικο του Κρεμλίνου.
Η πρόσφατη εξέλιξη στην Συρία οδήγησε σε ένα συμπέρασμα, η ισχύς του οποίου εξαρτάται ευθέως από την συνεχιζόμενη αδιατάρακτη υποστήριξη εκ μέρους των ΗΠΑ προς τον κουρδικό παράγοντα. Η πολιτική Ερντογάν έχει καταγραφεί ως υπόδειγμα διαχειρήσεως γεωστρατηγικού εκβιασμού, τον οποίον άπαντες έχουν καταγράψει και αναγνωρίζουν ότι ανέχονται μετά δυσκολίας.
Όμως τόσο η αγγλοσαξονική όσο και η ρωσική γεωστρατηγική συνεργάζονται σε αυτήν την ιδιαιτέρως ρευστή φάση παράγοντας μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Οι Κούρδοι συγκροτούν το πλέον χρήσιμο γεωστρατηγικό εργαλείο νουθετήσεως του Ερντογάν.
Εκτιμούμε, ότι οι ΗΠΑ, με ή χωρίς την ρωσική ανοχή και υποστήριξη, δεν θα εγκαταλείψουν το PYD/YPG, εκτός κι αν έχουν αποφασίσει να διαπράξουν ένα κρίσιμο ιστορικό και γεωπολιτικό σφάλμα. Η κυβέρνηση Ομπάμα ας μην κλείσει τον κύκλο της επιτρέποντας την ισχυροποίηση του αναθεωρητικού νέο-οθωμανικού τέρατος. Ο κατευνασμός έχει αποδειχθεί ιστορικώς ως καταστροφή. Οι επόμενες ημέρες θα είναι αποκαλυπτικές.
Πηγή Defence-Point
0 comments