Οσο πλησίαζε η αλλαγή φρουράς στον Λευκό Οίκο από τον Ομπάμα στoν Τραμπ, η Αγκυρα ανέβαζε τους τόνους και τις απαιτήσεις. Απαξίωνε χωρίς προσχήματα τον απερχόμενο πρόεδρο και δήλωνε έτοιμη να κάνει ένα νέο ξεκίνημα με τον Τραμπ υπό δύο αδιαπραγμάτευτες προϋποθέσεις, την άμεση έκδοση του Ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν και την επίσης άμεση διακοπή της συνεργασίας των ΗΠΑ με τους Κούρδους της Συρίας.

Κατά τα άλλα, μετά τις πρώτες τηλεφωνικές διαχύσεις Τραμπ - Ερντογάν, το μόνο νέο στοιχείο από αμερικανικής πλευράς είναι οι αόριστες αναφορές -ευχολόγια των νέων υπουργών Εξωτερικών και Άμυνας των ΗΠΑ Τίλερσον και Μάτις στις καταθέσεις τους ενώπιον της Γερουσίας ότι θα εργασθούν για να βελτιώσουν τις διμερείς σχέσεις με την Τουρκία.

Για να δούμε την προοπτική των σχέσεων ΗΠΑ -Τουρκίας στην Προεδρία Τραμπ, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η Συρία και η Μέση Ανατολή στη θεώρηση του νέου προέδρου είναι ένα άθροισμα από αντιφατικές αλληλοαναιρούμενες θέσεις:

Συνεργασία με τη Ρωσία με προτεραιότητα-στόχο την εξάλειψη του Ισλαμικού Κράτους, θέση που έμμεσα αποδέχεται την παραμονή του Ασαντ.

«Πάγωμα» ή και αμφισβήτηση της Συμφωνίας για τον έλεγχο του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν και ολόπλευρη στήριξη του Ισραήλ ακόμη και με τη μεταφορά της πρεσβείας των ΗΠΑ από το Τελ-Αβίβ στην Ιερουσαλήμ.

Προφανώς πρόκειται για αντιφάσεις που θα πρέπει να διευθετηθούν, αν δοθεί προτεραιότητα στην προσέγγιση με την Μόσχα: Μια Συμφωνία ΗΠΑ-Ρωσίας στη Συρία διατηρεί τον Ασαντ στην εξουσία, αλλά και κατοχυρώνει διευρυμένη αυτονομία για τους Κούρδους στην Βορειοανατολική Επαρχία.

Στην καλύτερη των περιπτώσεων οι διμερείς σχέσεις Πούτιν - Ερντογάν θα οριοθετηθούν στο εμπόριο και την ενεργειακή συνεργασία, γιατί πέραν της προτεραιότητας στη συνεργασία με τις ΗΠΑ, η Ρωσία δεν έχει κανένα συμφέρον να εκχωρήσει πλήρως το Κουρδικό Κίνημα στη Μέση Ανατολή στην αποκλειστική επιρροή της Ουάσιγκτον.

Οποια τροπή και αν πάρουν οι ισορροπίες της Ουάσιγκτον στη Μέση Ανατολή, με τη Μόσχα, την Τεχεράνη και τη Δαμασκό υπάρχουν δύο βεβαιότητες:

Πρώτον, μια συμφωνία Κυρίων Λευκού Οίκου-Κρεμλίνου δεν αφήνει περιθώρια ελιγμών στον Ερντογάν, η Μόσχα δεν θα υποθηκεύσει την ευκαιρία συνεργασίας συμμαχίας με την Ουάσιγκτον, για να μη δυσαρεστήσει την Αγκυρα.

Δεύτερον, η στήριξη των ΗΠΑ στη χειραφέτηση των Κούρδων στη Συρία όχι μόνον δεν πρόκειται να τερματισθεί, αλλά θα ενταθεί.

Η χειραφέτηση των Κούρδων συνολικά στη Μέση Ανατολή είναι πλέον στρατηγική επιλογή των ΗΠΑ, στην οποία υποτάσσονται επί μέρους τακτικές κινήσεις: Ανεξάρτητο Κουρδιστάν σημαίνει αδυναμία προβολής περιφερειακών φιλοδοξιών από τη Δαμασκό και την Βαγδάτη, ισχυρό πλήγμα αποδυνάμωσης της Τεχεράνης και ισχυρό μοχλό πίεσης καταρχήν και αποδυνάμωσης στη συνέχεια της Αγκύρας.

Ανεξάρτητο Κουρδιστάν ως μια μελλοντική σταδιακή εξελικτική δυναμική είναι νοητή γιατί έχει τη στήριξη τόσον του Τελ Αβίβ όσο και της Ουάσιγκτον.

Ενα Ανεξάρτητο Κουρδιστάν θα έχει ως μονόδρομη επιλογή τη συνεργασία με τις ΗΠΑ και θα είναι στην πραγματικότητα ένα δεύτερο Ισραήλ μια προχωρημένη θέση της Δύσης σε μια Ευρύτερη Μέση Ανατολή ασταθή και απρόβλεπτη.

Η Αγκυρα δεν μπορεί να απαιτεί αλλαγή της πολιτικής των ΗΠΑ στο Κουρδικό, το μόνο στο οποίο μπορεί να ελπίζει, αφού αναγνωρίσει τη νέα τάξη πραγμάτων στη Βορειοανατολική Συρία, είναι να εγγυηθούν οι ΗΠΑ ότι δεν θα επιτρέψουν στο ΡΚΚ να καταστήσει τη Βορειοανατολική Συρία το δεύτερο μετά το Βόρειο Ιράκ εκτός συνόρων ορμητήριο της ένοπλης δράσης του.

Ο Ερντογάν ζητά την έκδοση του Γκιουλέν και την εγκατάλειψη των Κούρδων έχοντας προεξοφλήσει την αρνητική απάντηση των ΗΠΑ. Απλά προετοιμάζει το έδαφος για την κλιμάκωση της αντιαμερικανικής ρητορικής που είναι μουσική στα αυτιά της εκλογικής του βάσης.

Καταλύτης ισορροπιών
Ανεξάρτητο Κουρδιστάν σημαίνει αδυναμία προβολής περιφερειακών φιλοδοξιών από τη Δαμασκό και τη Βαγδάτη, ισχυρό πλήγμα αποδυνάμωσης της Τεχεράνης και ισχυρό μοχλό πίεσης καταρχήν και αποδυνάμωσης στη συνέχεια της Αγκύρας.

Γ. Καπόπουλος
kapopoulos@pegasus.gr
Ημερησία