Tου Leonid Bershidsky
Ο πρώτος αγώνας της σεζόν του Brexit έλαβε χώρα, όπως ήταν προγραμματισμένο, τη Δευτέρα. Η βρετανική πλευρά προσπαθεί να αποφασίσει εδώ και σχεδόν έναν χρόνο τι παιχνίδι θα παίξει: θα είναι ράγκμπι, κρίκετ, τένις ή μήπως σκάκι;
Το αποτέλεσμα ήταν τόσο ασαφές που ρίχνει στο γήπεδο μια ομάδα η οποία δεν διαθέτει ούτε την ορμή ενός παίκτη ράγκμπι, ούτε τα αντανακλαστικά και την ακρίβεια ενός παίκτη κρίκετ, ούτε την ευκινησία ενός τενίστα, ούτε την ευφυΐα ενός σκακιστή. Χωρίς καν να ξέρει πώς να "ντυθεί" για την περίσταση, η βρετανική πλευρά δείχνει να έχει βγει εκεί έξω γυμνή.
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει προετοιμάσει έγγραφα για τις δημόσιες θέσεις του εκτός από την επιστολή που παρέδωσε στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 29 Μαρτίου για να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, το οποίο καθορίζει τη διαδικασία του τερματισμού της συμμετοχής στην ΕΕ. Το έγγραφο των έξι σελίδων ήταν φτωχό όσον αφορά τις λεπτομέρειες. Πρότεινε "να βάλουμε πρώτους τους πολίτες μας" και να καταλήξουμε σε μια γρήγορη συμφωνία για τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ στο Ην. Βασίλειο και των Βρετανών πολιτών στην Ευρώπη. Απηύθυνε έκκληση να αποφευχθεί η επιστροφή των σκληρών συνόρων στην Ιρλανδία. Και ζήτησε να δοθεί προτεραιότητα στις μεγαλύτερες προκλήσεις, όπως η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στην ΕΕ και το Ην. Βασίλειο.
Ο τόνος σιγουριάς υποδήλωνε ότι η βρετανική κυβέρνηση θα προσπαθούσε ορίσει την ατζέντα των συνομιλιών. Ωστόσο, τους μήνες που μεσολάβησαν, η πρωθυπουργός Theresa May προκήρυξε εκλογές που την αποδυνάμωσαν σημαντικά. Πηγαίνει στις συνομιλίες με μια κυβέρνηση μειοψηφίας και με μία πρόχειρη συμφωνία, έχοντας ως μοναδικούς συμμάχους στο κοινοβούλιο, το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας.
Αντιθέτως, η ΕΕ έχει προετοιμαστεί σχολαστικά. Το Μάιο, εξέδωσε μια οδηγία 17 σελίδων για τη διαπραγμάτευση, η οποία όριζε τους τομείς της διαπραγμάτευσης που πρέπει να επιλυθούν προτού συζητηθεί η μελλοντική σχέση της ΕΕ με το Ην. Βασίλειο: τα δικαιώματα των πολιτών, ένας οικονομικός διακανονισμός που θα καλύπτει τις υποχρεώσεις του Ην. Βασιλείου προς την ΕΕ (το οποίο συχνά οι Βρετανοί σχολιαστές ονομάζουν "λογαριασμό εξόδου"), το ζήτημα των συνόρων της Ιρλανδίας και το καθεστώς των εμπορευμάτων που θα διατίθενται στην αγορά προτού το Ηνωμένο Βασίλειο γίνει τρίτο κράτος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει επιφορτιστεί με τη διεξαγωγή των συνομιλιών, έχει επίσης παρουσιάσει αναλυτικά έγγραφα θέσης σχετικά με δύο από τα πρώτα θέματα: τα δικαιώματα των πολιτών και τον οικονομικό διακανονισμό.
Η βρετανική κυβέρνηση θα πρέπει να ενδιαφέρεται τόσο όσο η Επιτροπή, αν όχι περισσότερο, στο να επικοινωνήσει στο κοινό τι προσπαθεί να επιτύχει σε κάθε τομέα. Άλλωστε, εκείνη ήταν που ξεκίνησε τη διαδικασία. Η απουσία εγγράφων θέσης από τη βρετανική πλευρά σημαίνει ότι οι διαπραγματευτές της May θα αλλάζουν θέμα. Στις Βρυξέλλες, υπάρχει ολοένα μεγαλύτερη συμπόνια για τα δεινά της May. Αλλά εντός της ΕΕ, το συναίσθημα δεν είναι αυτό που καθοδηγεί τα αποτελέσματα. Το μπλοκ σκόπιμα διεξάγει τη διαπραγμάτευση αργά, τσεκάροντας τη λίστα του. Τίποτα δεν θα συμφωνηθεί μέχρις ότου τσεκαριστεί και το τελευταίο πράγμα που είναι γραμμένο στο χαρτί.
Δεν υπάρχει τίποτα τιμωρητικό σε αυτό. Είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν οι γραφειοκρατίες και η ΕΕ είναι μια απίθανη γραφειοκρατία.
Η ΕΕ δημοσίευσε ένα επίσημο οργανόγραμμα της διαπραγματευτικής της ομάδας. Η αναπληρώτρια του επικεφαλής της διαπραγμάτευσης Michel Barnier, Sabine Weyand, μια Γερμανίδα, είναι άνθρωπος της λεπτομέρειας που ασχολούνταν με θέματα εμπορίου στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα από το 1994. Κανείς στην ομάδα του Ηνωμένου Βασιλείου, με επικεφαλής τον David Davis, δεν έχει παρόμοια εξειδικευμένη εμπειρία.
Σχετικά με τα δικαιώματα των πολιτών, η ΕΕ προτείνει μια γενναιόδωρη διευθέτηση που ουσιαστικά θα "κλειδώνει" την ελεύθερη μετακίνηση των Ευρωπαίων που διαμένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και των Βρετανών που διαμένουν στην Ευρώπη όταν θα τεθεί σε ισχύ η συμφωνία του Brexit. Η πρόταση καλύπτει τα μέλη της οικογένειάς τους που ζουν αλλού, προστατεύει τους φοιτητές και προσφέρει πλήρη πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση και από τις δύο πλευρές. Δεδομένου ότι υπάρχουν περίπου 3 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο και περίπου 1,2 εκατομμύρια Βρετανοί στις υπόλοιπες 27 χώρες της ΕΕ, μια τέτοια συμφωνία είναι, φαινομενικά, πιο επωφελής για την ΕΕ. Όμως, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, λίγοι περισσότεροι από τους μισούς ειδικευμένους εργαζομένους της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο δηλώνουν ότι σκοπεύουν να εγκαταλείψουν τη χώρα προτού εξέλθει από την ένωση. Παρά τα ξενοφοβικά κίνητρα που ώθησαν τους Βρετανούς να ψηφίσουν υπέρ του Brexit, η κυβέρνηση θα πρέπει να φροντίσει να σταματήσει τη διαρροή εγκεφάλων.
Δεδομένου του καλύτερου επιπέδου προετοιμασίας των διαπραγματευτών της ΕΕ, είναι πολύ πιθανό η τελική συμφωνία για τα δικαιώματα των πολιτών να βρίσκεται πιο κοντά στη θέση της ΕΕ. Ίσως η συμφωνία να μπορεί ακόμη να "περιχαρακωθεί" από άλλα, δυσκολότερα ζητήματα, δεδομένης της πιθανότητας οι διαπραγματευτές να εξαντλήσουν όλο το χρόνο που έχουν για την επίλυση τους –αυτή θα ήταν μια ουσιαστική εκδήλωση της συμπόνιας των Βρυξελλών.
Σχετικά με τον οικονομικό διακανονισμό, το έγγραφο θέσης της ΕΕ περιγράφει τι οφείλει η Ένωση στο Ηνωμένο Βασίλειο –το υπόλοιπο του ισοζυγίου σε διάφορα προγράμματα της ΕΕ, οι συντάξεις που καταβάλλει η ΕΕ σε Βρετανούς πρώην υπαλλήλους κ.λπ.- και το οφείλει το Ην. Βασίλειο στην ένωση, όπως οι υποχρεώσεις του ως μέλους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από διάφορα τρέχοντα προγράμματα της ΕΕ. Δεν προσδιορίζει το ποσό της οφειλής, διευκολύνοντας φαινομενικά το Ηνωμένο Βασίλειο να επιτύχει μια συμφωνία που δεν θα το εκθέτει και θα παρατείνει τη διάρκεια των πληρωμών. Οι συνομιλίες του διακανονισμού, ωστόσο, είναι πιθανό να παραταθούν λόγω της επισταμένης γραφειοκρατικής προσέγγισης της ΕΕ σε τέτοιες τεχνικές λεπτομέρειες.
Η ΕΕ δεν έχει πει ακόμη στο κοινό ποια θα είναι η προσέγγισή της σε άλλους τομείς των διαπραγματεύσεων επειδή δεν αναμένει ότι οι συζητήσεις για άλλα ζητήματα θα ξεκινήσουν τις προσεχείς εβδομάδες ή και μήνες. Μεταξύ άλλων πραγμάτων, αυτό είναι συνετό από άποψη πολιτικής: οι διαπραγματευτές της Κομισιόν δεν μπορούν να είναι σίγουροι ότι θα έχουν απέναντί τους την May τον επόμενο μήνα, ή έως το τέλος του έτους. Ένα πολύ μικρό βήμα τη φορά είναι ο μόνος λογικός τρόπος για εκείνους να χειριστούν τη διαδικασία.
Για το λόγο αυτό, είναι απίθανο να γίνει ακόμη συζήτηση για τα ζητήματα που συζητούνται έντονα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως για παράδειγμα το εάν μπορεί να υπάρξει μια μεταβατική εμπορική συμφωνία που θα διατηρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο στην κοινή αγορά της ΕΕ (όπως η Νορβηγία) ή στην τελωνειακή ένωση (όπως η Τουρκία). Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο αν το Ηνωμένο Βασίλειο κατάφερνε να συνδέσει το εμπόριο με το ζήτημα των δικαιωμάτων των πολιτών. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να γίνει αυτό είναι να αποδεχτεί την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της ΕΕ και να προχωρήσει από την αρχή στη νορβηγική επιλογή - αλλά η κυβέρνηση της May εμμένει στον περιορισμό της μετανάστευσης ως το μοναδικό κρίκο της με τους ψηφοφόρους του Brexit.
Το αν θα συμβεί κάτι στις συνομιλίες εξαρτάται από την May και την κυβέρνησή της. Πρέπει να αρχίσουν να απαντούν στις προτάσεις της ΕΕ με εξίσου ικανές και λεπτομερείς προτάσεις. Η ΕΕ εξακολουθεί να έχει όλο τον χρόνο του κόσμου. Η ομάδα της είναι άψογα ντυμένη για ένα μακράς διάρκειας παιχνίδι γκολφ.
Capital.gr
Ο πρώτος αγώνας της σεζόν του Brexit έλαβε χώρα, όπως ήταν προγραμματισμένο, τη Δευτέρα. Η βρετανική πλευρά προσπαθεί να αποφασίσει εδώ και σχεδόν έναν χρόνο τι παιχνίδι θα παίξει: θα είναι ράγκμπι, κρίκετ, τένις ή μήπως σκάκι;
Το αποτέλεσμα ήταν τόσο ασαφές που ρίχνει στο γήπεδο μια ομάδα η οποία δεν διαθέτει ούτε την ορμή ενός παίκτη ράγκμπι, ούτε τα αντανακλαστικά και την ακρίβεια ενός παίκτη κρίκετ, ούτε την ευκινησία ενός τενίστα, ούτε την ευφυΐα ενός σκακιστή. Χωρίς καν να ξέρει πώς να "ντυθεί" για την περίσταση, η βρετανική πλευρά δείχνει να έχει βγει εκεί έξω γυμνή.
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν έχει προετοιμάσει έγγραφα για τις δημόσιες θέσεις του εκτός από την επιστολή που παρέδωσε στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις 29 Μαρτίου για να ενεργοποιήσει το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας, το οποίο καθορίζει τη διαδικασία του τερματισμού της συμμετοχής στην ΕΕ. Το έγγραφο των έξι σελίδων ήταν φτωχό όσον αφορά τις λεπτομέρειες. Πρότεινε "να βάλουμε πρώτους τους πολίτες μας" και να καταλήξουμε σε μια γρήγορη συμφωνία για τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ στο Ην. Βασίλειο και των Βρετανών πολιτών στην Ευρώπη. Απηύθυνε έκκληση να αποφευχθεί η επιστροφή των σκληρών συνόρων στην Ιρλανδία. Και ζήτησε να δοθεί προτεραιότητα στις μεγαλύτερες προκλήσεις, όπως η συμφωνία ελεύθερου εμπορίου ανάμεσα στην ΕΕ και το Ην. Βασίλειο.
Ο τόνος σιγουριάς υποδήλωνε ότι η βρετανική κυβέρνηση θα προσπαθούσε ορίσει την ατζέντα των συνομιλιών. Ωστόσο, τους μήνες που μεσολάβησαν, η πρωθυπουργός Theresa May προκήρυξε εκλογές που την αποδυνάμωσαν σημαντικά. Πηγαίνει στις συνομιλίες με μια κυβέρνηση μειοψηφίας και με μία πρόχειρη συμφωνία, έχοντας ως μοναδικούς συμμάχους στο κοινοβούλιο, το Δημοκρατικό Ενωτικό Κόμμα της Βόρειας Ιρλανδίας.
Αντιθέτως, η ΕΕ έχει προετοιμαστεί σχολαστικά. Το Μάιο, εξέδωσε μια οδηγία 17 σελίδων για τη διαπραγμάτευση, η οποία όριζε τους τομείς της διαπραγμάτευσης που πρέπει να επιλυθούν προτού συζητηθεί η μελλοντική σχέση της ΕΕ με το Ην. Βασίλειο: τα δικαιώματα των πολιτών, ένας οικονομικός διακανονισμός που θα καλύπτει τις υποχρεώσεις του Ην. Βασιλείου προς την ΕΕ (το οποίο συχνά οι Βρετανοί σχολιαστές ονομάζουν "λογαριασμό εξόδου"), το ζήτημα των συνόρων της Ιρλανδίας και το καθεστώς των εμπορευμάτων που θα διατίθενται στην αγορά προτού το Ηνωμένο Βασίλειο γίνει τρίτο κράτος. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει επιφορτιστεί με τη διεξαγωγή των συνομιλιών, έχει επίσης παρουσιάσει αναλυτικά έγγραφα θέσης σχετικά με δύο από τα πρώτα θέματα: τα δικαιώματα των πολιτών και τον οικονομικό διακανονισμό.
Η βρετανική κυβέρνηση θα πρέπει να ενδιαφέρεται τόσο όσο η Επιτροπή, αν όχι περισσότερο, στο να επικοινωνήσει στο κοινό τι προσπαθεί να επιτύχει σε κάθε τομέα. Άλλωστε, εκείνη ήταν που ξεκίνησε τη διαδικασία. Η απουσία εγγράφων θέσης από τη βρετανική πλευρά σημαίνει ότι οι διαπραγματευτές της May θα αλλάζουν θέμα. Στις Βρυξέλλες, υπάρχει ολοένα μεγαλύτερη συμπόνια για τα δεινά της May. Αλλά εντός της ΕΕ, το συναίσθημα δεν είναι αυτό που καθοδηγεί τα αποτελέσματα. Το μπλοκ σκόπιμα διεξάγει τη διαπραγμάτευση αργά, τσεκάροντας τη λίστα του. Τίποτα δεν θα συμφωνηθεί μέχρις ότου τσεκαριστεί και το τελευταίο πράγμα που είναι γραμμένο στο χαρτί.
Δεν υπάρχει τίποτα τιμωρητικό σε αυτό. Είναι ο τρόπος με τον οποίο λειτουργούν οι γραφειοκρατίες και η ΕΕ είναι μια απίθανη γραφειοκρατία.
Η ΕΕ δημοσίευσε ένα επίσημο οργανόγραμμα της διαπραγματευτικής της ομάδας. Η αναπληρώτρια του επικεφαλής της διαπραγμάτευσης Michel Barnier, Sabine Weyand, μια Γερμανίδα, είναι άνθρωπος της λεπτομέρειας που ασχολούνταν με θέματα εμπορίου στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα από το 1994. Κανείς στην ομάδα του Ηνωμένου Βασιλείου, με επικεφαλής τον David Davis, δεν έχει παρόμοια εξειδικευμένη εμπειρία.
Σχετικά με τα δικαιώματα των πολιτών, η ΕΕ προτείνει μια γενναιόδωρη διευθέτηση που ουσιαστικά θα "κλειδώνει" την ελεύθερη μετακίνηση των Ευρωπαίων που διαμένουν στο Ηνωμένο Βασίλειο και των Βρετανών που διαμένουν στην Ευρώπη όταν θα τεθεί σε ισχύ η συμφωνία του Brexit. Η πρόταση καλύπτει τα μέλη της οικογένειάς τους που ζουν αλλού, προστατεύει τους φοιτητές και προσφέρει πλήρη πρόσβαση στην κοινωνική ασφάλιση και από τις δύο πλευρές. Δεδομένου ότι υπάρχουν περίπου 3 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο και περίπου 1,2 εκατομμύρια Βρετανοί στις υπόλοιπες 27 χώρες της ΕΕ, μια τέτοια συμφωνία είναι, φαινομενικά, πιο επωφελής για την ΕΕ. Όμως, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, λίγοι περισσότεροι από τους μισούς ειδικευμένους εργαζομένους της ΕΕ στο Ηνωμένο Βασίλειο δηλώνουν ότι σκοπεύουν να εγκαταλείψουν τη χώρα προτού εξέλθει από την ένωση. Παρά τα ξενοφοβικά κίνητρα που ώθησαν τους Βρετανούς να ψηφίσουν υπέρ του Brexit, η κυβέρνηση θα πρέπει να φροντίσει να σταματήσει τη διαρροή εγκεφάλων.
Δεδομένου του καλύτερου επιπέδου προετοιμασίας των διαπραγματευτών της ΕΕ, είναι πολύ πιθανό η τελική συμφωνία για τα δικαιώματα των πολιτών να βρίσκεται πιο κοντά στη θέση της ΕΕ. Ίσως η συμφωνία να μπορεί ακόμη να "περιχαρακωθεί" από άλλα, δυσκολότερα ζητήματα, δεδομένης της πιθανότητας οι διαπραγματευτές να εξαντλήσουν όλο το χρόνο που έχουν για την επίλυση τους –αυτή θα ήταν μια ουσιαστική εκδήλωση της συμπόνιας των Βρυξελλών.
Σχετικά με τον οικονομικό διακανονισμό, το έγγραφο θέσης της ΕΕ περιγράφει τι οφείλει η Ένωση στο Ηνωμένο Βασίλειο –το υπόλοιπο του ισοζυγίου σε διάφορα προγράμματα της ΕΕ, οι συντάξεις που καταβάλλει η ΕΕ σε Βρετανούς πρώην υπαλλήλους κ.λπ.- και το οφείλει το Ην. Βασίλειο στην ένωση, όπως οι υποχρεώσεις του ως μέλους της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων και άλλων ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και οι υποχρεώσεις που απορρέουν από διάφορα τρέχοντα προγράμματα της ΕΕ. Δεν προσδιορίζει το ποσό της οφειλής, διευκολύνοντας φαινομενικά το Ηνωμένο Βασίλειο να επιτύχει μια συμφωνία που δεν θα το εκθέτει και θα παρατείνει τη διάρκεια των πληρωμών. Οι συνομιλίες του διακανονισμού, ωστόσο, είναι πιθανό να παραταθούν λόγω της επισταμένης γραφειοκρατικής προσέγγισης της ΕΕ σε τέτοιες τεχνικές λεπτομέρειες.
Η ΕΕ δεν έχει πει ακόμη στο κοινό ποια θα είναι η προσέγγισή της σε άλλους τομείς των διαπραγματεύσεων επειδή δεν αναμένει ότι οι συζητήσεις για άλλα ζητήματα θα ξεκινήσουν τις προσεχείς εβδομάδες ή και μήνες. Μεταξύ άλλων πραγμάτων, αυτό είναι συνετό από άποψη πολιτικής: οι διαπραγματευτές της Κομισιόν δεν μπορούν να είναι σίγουροι ότι θα έχουν απέναντί τους την May τον επόμενο μήνα, ή έως το τέλος του έτους. Ένα πολύ μικρό βήμα τη φορά είναι ο μόνος λογικός τρόπος για εκείνους να χειριστούν τη διαδικασία.
Για το λόγο αυτό, είναι απίθανο να γίνει ακόμη συζήτηση για τα ζητήματα που συζητούνται έντονα στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως για παράδειγμα το εάν μπορεί να υπάρξει μια μεταβατική εμπορική συμφωνία που θα διατηρήσει το Ηνωμένο Βασίλειο στην κοινή αγορά της ΕΕ (όπως η Νορβηγία) ή στην τελωνειακή ένωση (όπως η Τουρκία). Αυτό θα μπορούσε να συμβεί μόνο αν το Ηνωμένο Βασίλειο κατάφερνε να συνδέσει το εμπόριο με το ζήτημα των δικαιωμάτων των πολιτών. Ο μόνος τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να γίνει αυτό είναι να αποδεχτεί την ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών της ΕΕ και να προχωρήσει από την αρχή στη νορβηγική επιλογή - αλλά η κυβέρνηση της May εμμένει στον περιορισμό της μετανάστευσης ως το μοναδικό κρίκο της με τους ψηφοφόρους του Brexit.
Το αν θα συμβεί κάτι στις συνομιλίες εξαρτάται από την May και την κυβέρνησή της. Πρέπει να αρχίσουν να απαντούν στις προτάσεις της ΕΕ με εξίσου ικανές και λεπτομερείς προτάσεις. Η ΕΕ εξακολουθεί να έχει όλο τον χρόνο του κόσμου. Η ομάδα της είναι άψογα ντυμένη για ένα μακράς διάρκειας παιχνίδι γκολφ.
Capital.gr
0 comments