Η μακιαβελική πολιτική του προέδρου Ερντογάν

La politique machiavélique du président Erdogan
Το ΡΚΚ στο Όρος Καντήλι, Ιούνιος 2015 © Ludo De Brabander
Ludo De Brabander, Εκπρόσωπος της Α.Μ.Κ.Ε. (ASBLVrede (Ελευθερία)  (Βέλγιο)
Η επίθεση στη Suruç στην Τουρκία, η οποία στοίχισε τη ζωή σε 32 νεαρούς Τούρκους και Κούρδους αριστερούς ακτιβιστές και τραυμάτισε δεκάδες άλλους, έχει μετατρέψει τη σύγκρουση στην περιοχή και τη πάλη κατά του ισλαμικού κράτους σε νέα φάση .

Η Τουρκία αντέδρασε στην τρομοκρατική ενέργεια στη Suruç που αποδίδεται στο ισλαμικό κράτος, παρά τις πολλές αδιευκρίνιστες λεπτομέρειες, ανακοινώνοντας ότι στο εξής θα πολεμήσει στρατιωτικά εναντίον του IΚ. Πρόκειται για στροφή της Άγκυρας. Εδώ και μήνες, έβρεξαν οι κατηγορίες και ορισμένα στοιχεία έδειχναν ότι η κυβέρνηση του ΑΚΡ παρείχε στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς τις βίαιες τζιχαντιστικές ομάδες που εδρεύουν στη Συρία, συμπεριλαμβανομένου και του ΙΚ.

Η Τουρκία σύναψε επίσης συμφωνία με τις Ηνωμένες Πολιτείες οι οποίες από τώρα και στο εξής μπορούν να χρησιμοποιήσουν το τουρκικό έδαφος για να εξαπολύσουν αεροπορικές επιθέσεις εναντίον του ΙΚ στη Συρία.
Προς το παρόν, η μάχη ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος αποτελεί την κύρια προτεραιότητα για την Ουάσιγκτον στην περιοχή. Τις τελευταίες εβδομάδες, ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι η πολιτική ατζέντα της τουρκικής κυβέρνησης δεν ταιριάζει πλήρως με τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. 
Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ερντογάν δεν έκρυψε ποτέ τους δύο πραγματικούς στόχους του: 1. τη πτώση του συριακού καθεστώτος και 2. να εμποδίσει τη δημιουργία μιας αυτόνομης ή ανεξάρτητης κουρδικής οντότητας στο βόρειο τμήμα της Συρίας, προπαντός , εάν η τελευταία ελέγχεται από ένα κίνημα κοντά στο Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ).

Οι εικασίες σχετικά με τη τουρκική υποστήριξη στο ΙΚ
Για χρόνια, το PKK έχει αγωνιστεί για τα πολιτικά και πολιτιστικά δικαιώματα του και την αυτοδιάθεση των Κούρδων στην Τουρκία. Το 2013, το PKK έπαυσε τον ένοπλο αγώνα, αλλά η Τουρκία, οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη θεωρούν το κόμμα ως τρομοκρατική οργάνωση. Όσον αφορά την άμεση καταδίκη του ισλαμικού κράτους, ο Ερντογάν παρέμεινε πάντα ασαφής, γεγονός που μόνο τροφοδότησε τις εικασίες σχετικά με την υποστήριξη της Τουρκίας στην τρομοκρατική οργάνωση. Αυτή τη φορά είναι και πάλι η περίπτωση, διότι, παρά την εμφανή αλλαγή στην εξωτερική πολιτική, αποδεικνύεται ότι στην πράξη, οι τουρκικές στρατιωτικές επιχειρήσεις επικεντρώνονται κυρίως κατά του ΡΚΚ. Βομβαρδίζονται συστηματικά οι κουρδικές θέσεις στο Ιράκ και τη Συρία. Ωστόσο, στο έδαφος, το ΡΚΚ είναι ένας από τους κύριους αντιπάλους του IΚ.

Des soldats turcs dans le nord de la Syrie
Τούρκοι στρατιώτες στο βόρειο τμήμα της Συρίας © Reuters

Να είναι οι κατηγορίες σχετικά με την τουρκική υποστήριξη αληθινές η όχι, το σίγουρο είναι ότι η παρουσία του ΙΚ και άλλων ομάδων τζιχαντιστών στη περιοχή των τουρκο-συριακών συνόρων δεν ήταν ποτέ πραγματικό πρόβλημα για την τουρκική κυβέρνηση, και αυτό σε αντίθεση με τους Κούρδους. 
Το περασμένο φθινόπωρο, ο Ερντογάν ανακοίνωσε πολύ πρόωρα «την προσεχή πτώση» της κουρδοσυριακής συνοριακής πόλης Κομπάνι (Αΐν αλ-Αράμπ), ενώ κρατούσε κλειστά τα σύνορα μεταξύ Τουρκίας και Συρίας για κάθε στρατιωτική υποστήριξη για την ενίσχυση της κουρδικής αντίστασης κατά του ΙΚ, πυροδοτώντας την αγανάκτηση του τουρκοκουρδικού πληθυσμού.
Δεν αποτελεί έκπληξη επομένως, το γεγονός ότι οι Κούρδοι πιστεύουν ότι η τουρκική κυβέρνηση είναι υπεύθυνη για την επίθεση της 20ης Ιουλίου στην Suruç.

Δύο ημέρες μετά αυτή την επίθεση, μαχητές του ΡΚΚ σκότωσαν δύο Τούρκους αστυνομικούς, τους οποίους κατηγορούσαν για συνεργασία με το ισλαμικό κράτος. Η Τουρκία απάντησε με πλήθος βομβαρδισμών των θέσεων του ΡΚΚ στα βουνά Καντήλι στο Ιράκ. 
Αυτές οι βίαιες επιθέσεις έρχονται σε έντονη αντίθεση με τους πενιχρούς βομβαρδισμούς εναντίον του ισλαμικού κράτους.

Η τουρκική στρατιωτική επέμβαση δεν αποτελεί έκπληξη

Περιμέναμε μια τουρκική στρατιωτική επιχείρηση εναντίον του ΡΚΚ ή του συροκουρδικού στρατιωτικού σύμμαχου του, των Μονάδων Προστασίας του λαού (YPG). Ο Ερντογάν είχε επανειλημμένα εκφράσει την απογοήτευσή του για τις πετυχημένες επιχειρήσεις του YPGκατά του ΙΚ, το οποίο έχασε πολύ έδαφος.

Ο Ερντογάν δήλωσε τέλη Ιουνίου ότι «ποτέ δεν θα ανεχθεί ένα κουρδικό κράτος στα νότια σύνορα μας στο βόρειο τμήμα της Συρίας» και ότι «η πάλη εναντίον του ΡΚΚ θα συνεχιστεί, με οποιοδήποτε κόστος».
Ο τουρκικός τύπος δημοσίευσε διάφορα δελτία τύπου στα οποία γινόταν λόγος για μια κουρδική εισβολή στη Βόρεια Συρία. Ο Ερντογάν φοβάται ότι οι Κούρδοι καταλάβουν, επίσης το έδαφος του ΙΚ μεταξύ του κουρδικού θύλακα Efrin (βορειοδυτική Συρία) και των ήδη συνδεδεμένων κουρδικών περιοχών του Κομπάνι και Jezire (βορειοανατολική Συρία). Η Τουρκία ελπίζει να κάνει από έναν σμπάρο δυο τρυγόνια με τη στρατιωτική εκστρατεία της που έχει εγκριθεί από τους Αμερικανούς.

Ο Ερντογάν θέλει να αποβάλει το ΙΚ από τη περιοχή των συνόρων με τη Συρία και να εγκαταστήσει μια ουδέτερη ζώνη που θα σταματήσει ταυτόχρονα την κουρδική επέλαση στη χώρα.

Ερντογάν ανατίναξε την ειρηνευτική διαδικασία στις αρχές Απριλίου

Σε αντίθεση με την εντύπωση που δίνεται από την τουρκική κυβέρνηση, η επίθεση στη Suruç και οι συγκρούσεις που ακολούθησαν με το ΡΚΚ, δεν έχουν οδηγήσει στην κατάρρευση της ειρηνευτικής διαδικασίας και της ανακωχής μεταξύ της τουρκικής κυβέρνησης και των Κούρδων της Τουρκίας. 
Στην πραγματικότητα, η ανακωχή είχε αποφασιστεί μονομερώς από το PKK, για να δείξει καθαρά ότι ήταν έτοιμο για την επίλυση της σύγκρουσης, χωρίς να καταφύγει στα όπλα.

Η Τουρκία δεν ανακοινώσε ποτέ μια επίσημη ανακωχή. Το 2013, το ΡΚΚ και η κυβέρνηση του AKP ξεκινήσαν μια ειρηνευτική διαδικασία, αλλά ο Ερντογάν την διέκοψε ήδη τον Απρίλιο του 2015, περισσότερο από τρεις μήνες πριν από τη βομβιστική επίθεση στη Suruç. 
Η πρωτοβουλία του είχε ως κίνητρο έναν εσφαλμένο υπολογισμό για να κόψει το πολιτικό γρασίδι κάτω από τα πόδια του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP). Πριν από τις γενικές εκλογές της 7ης Ιουνίου 2015, είχε πράγματι διαπιστωσεί ότι δεν ήταν το ΑΚΡ, αλλά το HDP το οποίο οφειλόταν από την ειρηνευτική διαδικασία. Τότε, ο πρόεδρος άλλαξε τον ώμο όπου είχε το όπλο και μπλόκαρε την ειρηνευτική διαδικασία. Σταμάτησε τις διαπραγματεύσεις και ανέστειλε κάθε δικαίωμα επίσκεψης στον αρχηγό του ΡΚΚ Οτζαλάν.

Έπαψαν να μιλάνε για την ίδρυση μιας κοινοβουλευτικής επιτροπής αλήθειας και συμφιλίωσης η οποία θα συνόδευε τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. Πριν από τις εκλογές, ο Ερντογάν έκλεισε την πόρτα οριστικά φωνάζοντας δυνατά ότι η Τουρκία δεν είχε ποτέ γνωρίσει «κανένα κουρδικό πρόβλημα».

Στις τελευταίες τουρκικές εκλογές, το HDP υπερέβη κατά πολύ το εκλογικό όριο του 10%, γεγονός που έφερε την απώλεια της απόλυτης πλειοψηφίας του ΑΚΡ. Τώρα που πρέπει να σχηματιστεί κυβέρνηση, ο Ερντογάν δεν κρύβει ότι δεν θέλει μια κυβέρνηση συνασπισμού. Κανένα κόμμα της αντιπολίτευσης δεν είναι πράγματι έτοιμο να υποστηρίξει τις φιλοδοξίες του Ερντογάν για να επεκτείνει τη συνταγματική εξουσία της προεδρίας του.

Ο ηγέτης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), του μεγαλύτερου κόμματος της αντιπολίτευσης, επέκρινε πρόσφατα τον Ερντογάν για τις υποτιθέμενες προσπάθειές του να ανατρέψει το σχηματισμό κυβέρνησης συνασπισμού. Αν μέχρι τις 23 Αυγούστου 2015 δεν υπάρχει κυβέρνηση, θα γίνουν νέες εκλογές. 
Ο Ερντογάν ελπίζει ότι η στρατιωτική εκστρατεία του εναντίον του ΡΚΚ και η ποινικοποίηση του φιλοκουρδικού κόμματος HDP θα ενθαρρύνουν τους Τούρκους να τον ψηφίσουν. Απεικονίζοντας το HDP ως τρομοκρατικό κόμμα, ο Ερντογάν προσπαθεί να σπρώξει αυτό το κόμμα κάτω από το εκλογικό όριο σε περίπτωση νέων εκλογών. Το μαζικό κύμα συλλήψεων ακτιβιστών του HDP κατά τις τελευταίες εβδομάδες και οι προσπάθειες να άρει τη βουλευτική ασυλία του ηγέτη του κόμματος Selahattin Demirta ταιριάζουν με αυτή τη στρατηγική.

Ο πρόεδρος του HDP Selahattin Demirta © AFP

Νέος εμφύλιος πόλεμος

Η μακιαβελική πολιτική του Ερντογάν μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες. 
Πρώτον, η πολιτική του απειλεί να προκαλέσει ένα νέο εμφύλιο πόλεμο στην κουρδική νοτιοανατολική Τουρκία. Κοντά στην κουρδική πόλη Liceyê, τουρκικά ελικόπτερα άναψαν φωτιές με τη ρίψη καυσίμων στις καλλιέργειες, επάνω από τα ζώα και τα δάση για να καπνίσουν (κυριολεκτικά) τους Κούρδους αντάρτες του ΡΚΚ. 
Πέρυσι, η τουρκική κυβέρνηση αντιτάχθηκε σκληρά στους Κούρδους διαδηλωτές, οι οποίοι θύμωσαν μετά την άρνηση της Τουρκίας να διασώσει τη κουρδική πόλη της Συρίας Κομπάνι που είχε καταλάβει το ΙΚ. Δεκάδες άνθρωποι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτών των διαδηλώσεων. 
Η κατάσταση θυμίζει τη δεκαετία του 1990, όταν ο τουρκικός στρατός πυρπόλησε ή εκκένωσε χιλιάδες κουρδικά χωριά και όταν ο πόλεμος έκανε αρκετές χιλιάδες θύματα.

Η αποδυνάμωση του PKK βολεύει το ΙΚ

Ενώ οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους έχουν καταστήσει την καταπολέμηση του ΙΚ ως ύψιστη προτεραιότητα, η τουρκική στρατηγική υπονομεύει το στόχο αυτό
Δεύτερον, η πολιτική του Ερντογάν με σκοπό να αποδυναμώσει το PKK και το στρατιωτικό σύμμαχο του της Συρίας, το YPG, ταιριάζει πολύ καλά στο Ισλαμικό Κράτος. 
Με την υποστήριξη από το PKK, το YPG είναι για την ώρα η μόνη στρατιωτική δύναμη που έχει αποδείξει ότι είναι σε θέση να χτυπήσει σκληρά το ΙΚ στη Συρία. 
Στο Ιράκ, επίσης, με αποφασιστική συμμετοχή στις μάχες, οι αντάρτες του ΡΚΚ σταμάτησαν την επέλαση του ΙΚ στο βόρειο μέρος της χώρας. 
Ενώ οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι σύμμαχοί τους έχουν καταστήσει την καταπολέμηση του ΙΚ ως ύψιστη προτεραιότητα, η τουρκική στρατηγική υπονομεύει το στόχο αυτό

Εντάσεις στο Βόρειο Ιράκ

Τρίτον, οι τουρκικοί βομβαρδισμοί στα ιρακινά και κουρδικά όρη του Καντίλ βουνά έχουν πυροδοτήσει τις εντάσεις στο βόρειο Ιράκ. 
Η ιρακινή κουρδική κυβέρνηση της οποίας ηγείται το Δημοκρατικό Κόμμα του Κουρδιστάν (PDK) είναι πολύ εξαρτημένη από την Τουρκία για τα έσοδά της από τις εξαγωγές πετρελαίου. Η Τουρκία είναι επίσης ο κύριος επενδυτής στην περιοχή. 
Η αυξανόμενη δημοτικότητα του ΡΚΚ στην περιοχή των Κούρδων στο βόρειο Ιράκ αναβιώνει τη νευρικότητα της Περιφερειακής Κυβέρνησης του Κουρδιστάν με επικεφαλής τον Μασούντ Μπαρζανί. Καθώς οι πρόσφατοί τουρκικοί βομβαρδισμοί έκαναν ορισμένα θύματα στον άμαχο πληθυσμό στο ιρακινό Κουρδιστάν, ο Μπαρζανί κάλεσε το ΡΚΚ να φύγει από την περιοχή. 
Το PKK δεν έχει απολύτως καμία πρόθεση να αποδεχθεί αυτό το αίτημα καθώς αυτό θα ισοδυναμούσε με πολιτική αυτοκτονία. Δεν είναι απίθανο ότι οι αυξανόμενες εντάσεις στο Ιράκ μεταξύ KDP και ΡΚΚ θα εκφυλιστούν σε βία. Θα είναι πάλι σε όφελος του ΙΚ.

Η Τουρκία πρέπει να αντιληφθεί ότι παίζει με τη φωτιά. 
Αν οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ έχουν πραγματικά βάλει σε προτεραιότητα την καταπολέμηση του ΙΚ, τότε έχουν κάθε συμφέρον να βάλουν σε κίνηση την ειρηνευτική διαδικασία μεταξύ PKKκαι τουρκικών αρχών. 
Γι 'αυτό είναι απαραίτητο να αφαιρέσουν το PKK από τους καταλόγους των τρομοκρατικών οργανώσεων και να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις. 
Το PKK είναι ένα ένοπλο λαϊκό κίνημα που μετρά πολλούς υποστηρικτές μεταξύ των Κούρδων και το οποίο έδειξε πολύ καθαρά ότι επιθυμεί να συμμετάσχει σε μια πολιτική διαδικασία.

Ο Ludo De Brabander είναι εκπρόσωπος της Α.Μ.Κ.Ε. (Vrede. Τον Ιούνιο, έζησε για λίγες ημέρες στα όρη Καντίλ στο βόρειο Ιράκ, όπου πήρε συνέντευξη από ορισμένους ηγέτες και μαχητές του PKK. 

levif 
thumbnail
About The Author

0 comments