Δρ. Δημήτριος Γ. Μεταλληνός
Πρόεδρος Δημοτικού Συμβουλίου
καί μέλος του ΙΗΑ
Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων
Στην άκρη της Βορειοδυτικής Ελλάδας αναδύονται ως προέκταση της κερκυραϊκής γης τα Διαπόντια νησιά, Οθωνοί, Ερείκουσα, Μαθράκι και το ακατοίκητο Διάπολο. Διασπαρμένα μέσα στην απεραντοσύνη του Βορείου Ιονίου δημιουργούν ένα νοητό τρίγωνο με πλευρές περίπου επτά ναυτικών μιλίων η κάθε μια. Την ίδια περίπου απόσταση απέχουν κι από την κερκυραϊκή ακτή, με εξαίρεση τους Οθωνούς που αποτελούν την εσχατιά της ελληνικής επικράτειας κι απέχουν από τα βόρεια παράλια της Κέρκυρας περί τα δώδεκα μίλια. Εκτός των γνωστών τεσσάρων προαναφερόμενων νησιών υπάρχουν ομάδες νησιών και βραχονησίδων με διάφορα ονόματα ανάλογα με το σχήμα, το χρώμα, τη θέση, τη μορφολογία του εδάφους τους, την ιστορία, την παράδοση κ.ά. Έτσι δημιουργούνται σύνολα μικρών νησιών και βραχονησίδων, μια μοναδική πολυνησία. Η εν λόγω πολυνησία των Οθωνών περιλαμβάνει συνολικά σαράντα τέσσερα (44) νησάκια ή βραχονησίδες, της Ερείκουσας είκοσι τέσσερα (24) του Μαθρακίου εξήντα οκτώ (68) και του Διαπόλου δέκα επτά (17). Ένα σύνολο, δηλαδή, εκατόν πενήντα τριών (153) νησιών/βραχονησίδων στο Ιόνιο Αρχιπέλαγος των Διαποντίων Νήσων. Από αυτό το εδαφικό σύνολο μόνο σαράντα έξι (46) φέρουν κάποιο όνομα, όπως Σουπές, Βολικό, Τραχειά, Αχιβάδα, Κοχύλι, Φύκη, Νάρκη, Χτένι, Ναυτίλος, Κρύσταλλα, Μέδουσα, Δοκός, Έρημο, Μόδι, Κυδώνι, Χάνος, Ψύλλος, Λειψό κ.ά., τα δε υπόλοιπα παραμένουν ανώνυμα.
Το μεγαλύτερο νησί, οι Οθωνοί, αναφέρεται για πρώτη φορά τον 3ο π.Χ. αι. από τον ιστορικό Ησύχιο, αλλά και αργότερα (6ος αι.) από τον ιστορικό Προκόπιο. Αναφέρεται ακόμα και ως Ορθωνοί, επειδή φαίνεται να ορθώνεται στο βάθος του πελάγους ως το υψηλότερο από όλα τα άλλα. Ο ιστορικός Κόλλας το αναφέρει ως «Οθονοί» από τη λέξη «Οθόνη», πανί δηλαδή, επειδή οι κάτοικοι του νησιού ύφαιναν κατά την αρχαιότητα από λινάρι που καλλιεργούσαν τις οθόνες, δηλ. τα ιστία/πανιά των πλοίων τους. Συχνά θα συναντήσουμε να αναφέρουν οι Ιταλοί τους Οθωνούς με τη λέξη «FANOS» στους χάρτες τους, εξαιτίας του φάρου που χτίστηκε στο νησί (1872), χρησιμοποιώντας προφανώς την ελληνική λέξη φανός (φανάρι). Οι Αλβανοί, τέλος, ονομάζουν το νησί «Μοναχό», επειδή είναι το πιο απομακρυσμένο από τα Διαπόντια, δίδοντας έτσι την εντύπωση του μοναχικού και έρημου τόπου.
Η Ερείκουσα (Ερούξα, Ρούκξα ή Ρούξα) με τους κατοίκους της ως Ρουξιώτες, Ρουκουσιώτες ή Ρικουσιώτες, ονομάστηκε έτσι είτε επειδή παρέμεινε στο νησί έστω για βραχύ χρονικό διάστημα κάποιος από τους γαλαζοαίματους Ερρίκους της Γαλλίας, είτε επειδή το νησί είναι κατάφυτο από ρείκια, που φύονται ακόμα ως τις αμμουδιές και τις ακτές του νησιού. Σε ξένους χάρτες αναφέρεται με τη Βενετσιάνικη ονομασία «Μariera» ή «Meriera» από τις ιταλικές λέξεις mare (θάλασσα) και merio(κοτσύφι), αφού μέχρι σήμερα το νησί κατακλύζεται κατά το Οκτωβριανό πέρασμα από χιλιάδες κοτσύφια.
Το Μαθράκι έλαβε σύμφωνα με την παράδοση το όνομά του, επειδή κάποτε κατακάηκε και έγινε «αθράκι» (κάρβουνο), όπως θα λέγαμε σήμερα κατά μια εκδοχή, αλλά κατά τη δεύτερη ονομάζεται από την αρχαιότητα «Μαλθάκη» και κατέληξε έτσι στη σημερινή του ονομασία.
Αρκετοί είναι οι θρύλοι και οι παραδόσεις, που αναφέρονται στα Διαπόντια νησιά από τους μυθολογικούς ακόμα χρόνους. Η «Σπηλιά της Καλυψώς» δίπλα στην παραλία «Άσπρη άμμος», μας υπενθυμίζει ότι οι Οθωνοί αποτελούν τη μυθολογική Ογυγία (νησί της Καλυψώς), όπου η πανέμορφη νύμφη κατά τον Όμηρο, κράτησε φυλακισμένο επί μια ολόκληρη επταετία τον ταλαίπωρο Οδυσσέα. Τεκμηρίωση, όμως, μπορεί να συντελεστεί μόνο στη σφαίρα της ιστορίας. Έτσι, σημαντική ιστορική αναφορά αποτελεί η κατάληψη των Οθωνών από τον διαβόητο πειρατή Χαριεντίν Μπαρμπαρόσα (1537), που επεδίωκε την κατάληψη της Κέρκυρας. Η παράδοση αναφέρει, ότι κατά τη σφαγή στους Οθωνούς το αίμα μετετράπη σε ποτάμι που έτρεξε μέχρι τη θάλασσα. Ως τότε ο πληθυσμός των Διαποντίων νήσων δεν ήταν μόνιμος. Τα νησιά απέκτησαν μόνιμους κατοίκους κατά τα τέλη του 16ου και τις αρχές του 17ου αι. Οι νεοαφιχθέντες πληθυσμοί εγκαταστάθηκαν αρχικά στους Οθωνούς κι από εκεί επεκτάθηκαν και στα άλλα δυο κατοικημένα ως σήμερα Διαπόντια νησιά. Ο αποικισμός του νησιού, έγινε για μεγαλύτερη ασφάλεια λόγω των Ενετοτουρκικών διενέξων μετά το 1571, όπου και η « ναυμαχία της Ναυπάκτου», και οι έποικοι προήρχοντο κυρίως από τους Παξούς και την Πάργα. Έτσι έχουμε ως σήμερα τα γνωστά επίθετα στα νησιά Κατέχης, Αργυρός, Αρώνης, Κασίμης, Μάστορας, Μητσιάλης κ.λ.π.
Ας αφήσουμε, όμως, τις ιστορικές αναδρομές μέσα στο πέρασμα των αιώνων κι ας ρίξουμε μια ματιά στα Διαπόντια νησιά με το μάτι του σύγχρονου Έλληνα ή ξένου επισκέπτη, που πολλές φορές κατά τους θερινούς ιδίως μήνες, επιθυμεί να αποβάλει το άγχος της καθημερινότητας, τις οικονομικές και οικογενειακές καταπιέσεις που νυχθημερόν υφίσταται και να ξεκουράσει για λίγο το πολύβουο μυαλό του, στην αγκαλιά κάποιας παραλίας, στην ηρεμία της φύσης, στο χάδι του καλοκαιρινού μαϊστραλιού, κάτω από τις αχτίδες του μεσογειακού ήλιου.
Εάν κάποιος επιθυμεί να απολαύσει τις χαρές των διακοπών, που πραγματικά ξεκουράζουν και αναζωογονούν τον καθένα μας χωρίς πολλά έξοδα, χωρίς μεγάλες ταλαιπωρίες, μακριά από την τύρβη και τον θόρυβο των σύγχρονων πόλεων, μακριά από καυσαέρια, ηχορυπάνσεις και κάθε είδους στρες, μακριά ακόμη και από την παγκόσμια υγειονομική κρίση, ας εξοικονομήσει ένα αντίσκηνο κι ας οδηγηθεί με τα μέσα της συγκοινωνίας, είτε από το παλιό λιμάνι της Κέρκυρας, είτε από τον Άγιο Στέφανο Αυλιωτών, σε κάποιο από τα Διαπόντια νησιά μας. Θα διασχίσει σε ελάχιστο χρονικό διάστημα μερικά μίλια, που μας χωρίζουν από τους κρυφούς και άγνωστους αυτούς παραδείσους, τα Διαπόντια νησιά, μέσα στην καταγάλανη απεραντοσύνη του Ιονίου και θα νιώσει τα σωθικά του να πλημμυρίζουν από αλμυρό καθαρό αέρα, μαγεία και φυσικό μεγαλείο. Θα νιώσει πραγματικά ελεύθερος και ασφαλής, αφήνοντας πίσω του τις έγνοιες της καθημερινότητας. Θα παραδοθεί στην οπτική απόλαυση του τοπίου, που συνεχώς μεταβάλλεται. Θα παραδοθεί κυριολεκτικά σ’ έναν κόσμο, όπου τα ρολόγια και οι υποχρεώσεις ήδη έχουν τεθεί σε προσωρινή διαθεσιμότητα…
Σήμερα, την εποχή του κορονοιού και της παγκόσμιας αναγκαστικής απομόνωσης, στα ακριτικά αυτά νησιά μας επιτείνεται έτι περισσότερο η απομόνωση. Ακόμη και κατά τη θερινή περίοδο, που τουλάχιστον επέστρεφαν κυρίως από τις ΗΠΑ τα ξενιτεμένα παιδιά στην πατρώα γη, η απομόνωση συνεχίζεται. Ελληνικά νησιά, που μέχρι πριν μια πεντηκονταετία έσφιζαν από κόσμο, ερήμωσαν κυρίως για εργασιακούς λόγους. Το δημογραφικό πρόβλημα, ίσως αποτελεί τη σημαντικότερη σύγχρονη απειλή για τον Ελληνισμό και για όλες τις ακριτικές περιοχές της πατρίδας μας, μεταξύ των οποίων τα Διαπόντια νησιά. Από την 1ηΣεπτεμβρίου 2019 η νησιωτική αυτή περιοχή του Ιονίου ανήκει στον Δήμο Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων νήσων, μ’ έναν Αντιδήμαρχο και Τοπικό Συμβούλιο σε καθένα από τα τρία μεγαλύτερα νησιά και τη σημερινή Δημοτική Αρχή, που εκπροσωπείται από τη Δήμαρχο Μερόπη-Σπυριδούλα Υδραίου, να προσπαθεί να αντιμετωπίσει τα ιδιαίτερα τοπικά ζητήματα.
Το ελλαδικό κράτος, δυστυχώς, επέδειξε αδιαφορία για την τύχη του τόπου και των κατοίκων, αγνοώντας τις τραγικές συνέπειες της πληθυσμιακής αποψίλωσης. Σε μία περίοδο ιδιαίτερα κρίσιμη για την επιβίωση του Ελληνισμού, κρίνεται ως άμεση προτεραιότητα η παρουσία στα νησιά αυτά ικανών ατόμων, που θα τα προστατεύσουν από κάθε ενδεχόμενη εξωτερική επιβουλή και επιθετική ενέργεια, αν και όταν αυτή προκύψει. Αναγνωρίζοντας ότι στην περίπτωση των παραπάνω περιοχών και ιδιαίτερα των ακριτικών νησίδων υπάρχει κενό από την έλλειψη κρατικής παρέμβασης και συνεπώς σοβαρή εκκρεμότητα, ο Σύνδεσμος International Hellenic Association (IHA), αποφάσισε να ενεργοποιηθεί και να επέμβει. Η παραπάνω μη κομματική οργάνωση, η οποία αποτελείται κυρίως από Έλληνες ακαδημαϊκούς στην Ελλάδα και τη Διασπορά και έχει την έδρα της στις ΗΠΑ, έχει θέσει ως στόχο, την υπεράσπιση των εθνικών δικαιωμάτων και την στήριξη της χώρας μας με όλα τα μέσα που διαθέτει. Μέσα σ’ αυτή τη λογική, κατά το τέλος του 2016 δημιούργησε την Επιτροπή για τις Ακριτικές Νησίδες έχοντας ως βασικό σκοπό της την εκπόνηση και προώθηση ενός προγράμματος επαναπατρισμού των ακριτικών νησίδων. Στο πλαίσιο αυτό εντάχθηκαν στο πρόγραμμα και σε πιλοτική βάση, αρκετά ακριτικά νησιά του Αιγαίου, καθώς και τα Διαπόντια Νησιά. Η προσπάθεια προσέλκυσης και ένταξης στις εναπομείνασες τοπικές κοινωνίες πολυτέκνων κατά προτίμηση οικογενειών, με τη δημιουργία των κατάλληλων συνθηκών εγκατάστασης, βρίσκεται επί του παρόντος σε εξέλιξη. Επιδίωξη της οργάνωσης δεν είναι να υποκαταστήσει το κράτος και να το απαλλάξει από τις ευθύνες του, αλλά να το ευαισθητοποιήσει και να συνεπικουρήσει στο δύσκολο και πολυσύνθετο εγχείρημα του επαναπατρισμού των νησιών. Μέχρι στιγμής οι ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση επικεντρώθηκαν, όπως είναι προφανές, στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης, όπως το άνοιγμα σχολείων, που είχαν πάψει να λειτουργούν και στην εξεύρεση θέσεων απασχόλησης. Με την καλή συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση και άλλους δραστήριους παράγοντες ήρθαν και οι πρώτες επιτυχίες. Στην νήσο Ερείκουσα των Διαποντίων επαναλειτουργεί εδώ και ένα χρόνο το Δημοτικό Σχολείο μετά την πρόσληψη δασκάλας. Μικρές επιτυχίες για άλλες περιπτώσεις, αλλά απολύτως απαραίτητες για την αξιοπρεπή διαβίωση του εκεί πληθυσμού.
Στην προσπάθεια αυτή που θα συνεχιστεί μέχρι να επιτευχθούν όλοι οι στόχοι του προγράμματος, ο ΙΗΑ καλεί όλους τους συμπατριώτες που επιθυμούν να συμπορευτούν σ’ αυτή την προσπάθεια και να συνδράμουν, να έρθουν σε επικοινωνία με την οργάνωση και να προσφέρουν τη δική τους συμβολή στην στήριξη των υποψηφίων για μετεγκατάσταση οικογενειών. Επί του παρόντος, έχουν εκφράσει ενδιαφέρον για άμεση εγκατάσταση οι πρώτες οικογένειες και συνεπώς η οικονομική τους στήριξη με την παροχή σε αυτές επιδόματος για την κάλυψη μέρους των δαπανών, αποτελεί άμεση προτεραιότητα. Ο Δήμος Κεντρικής Κέρκυρας και Διαποντίων Νήσων δια της Δημάρχου του εκφράζει τη βαθιά του ευγνωμοσύνη προς τον εθνικό συμπαραστάτη στην εθνική αυτή αποστολή ΙΗΑ και παρ’ όλη την κρισιμότητα της υγειονομικής και κοινωνικής κρίσης θα συνεχίσει μ’ όλες τις δυνάμεις την εθνική του αποστολή.
Πηγή: professors-phds.com
0 comments