«Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει η Τουρκία προκαλώντας το ΝΑΤΟ και την ΕΕ;», διερωτάτο τον Ιανουάριο του 2020 ο Γάλλος διπλωμάτης (και πάλαι ποτέ πρέσβης της ΕΕ σε Τουρκία, Συρία, Λιβύη, Τυνησία, Μαρόκο) Μαρκ Πιερινί… Δώδεκα μήνες μετά, το μέγεθος των προκλήσεων που προηγήθηκαν θα έπρεπε κανονικά να προβληματίζει ακόμη και τους πλέον «ανεκτικούς» μεταξύ των Δυτικών, γεννώντας ανησυχίες για όσα θα μπορούσαν να ακολουθήσουν.
Το 2020 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά κατά την οποία η Τουρκία του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Μετέτρεψε την Αγία Σοφία σε τέμενος προκαλώντας την αντίδραση της UNESCO – «Πολιόρκησε» τα χερσαία ελληνικά σύνορα με υποκινούμενες μεταναστευτικές ροές κάνοντας πράξη παλαιότερες απειλές της, σε μια προσπάθεια να εκβιάσει τους Ευρωπαίους – Παραβίασε κατ’ εξακολούθηση το εμπάργκο όπλων του ΟΗΕ στη Λιβύη – Άνοιξε μονομερώς το Βαρώσι στην κατεχόμενη Αμμόχωστο κατά παραβίαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών – Ενεργοποίησε τους ρωσικούς S-400 αψηφώντας τις αμερικανικές/ΝΑΤΟικές αντιδράσεις – Προώθησε τον ακραίο Ερσίν Τατάρ στην ηγεσία των κατεχομένων (με τις ψήφους των εποίκων) επαναφέροντας έτσι εκβιαστικά και την απειλή της διχοτόμησης πάνω από το Κυπριακό – Βομβάρδισε (δια αντιπροσώπων) τους Αρμένιους στο Ναγκόρνο Καραμπάχ – Συνέχισε τις έρευνες για υδρογονάνθρακες στην κυπριακή ΑΟΖ, αψηφώντας τις επανειλημμένες ευρωπαϊκές προειδοποιήσεις – Έστειλε ένα σεισμογραφικό (το Oruç Reis) σε απόσταση μόλις ολίγων μιλίων από τις ακτές του Καστελόριζου, εντός των ορίων της διεκδικούμενης από την Ελλάδα υφαλοκρηπίδας – Οριοθέτησε αυθαιρέτως 24 οικόπεδα ερευνών από τη Ρόδο και την Κάρπαθο έως την Κάσο και την Ανατολική Κρήτη προς μελλοντική εκμετάλλευση από την κρατική Τουρκική Εταιρεία Πετρελαίου TPAO – Έβγαλε τον τουρκικό στόλο στο Αιγαίο απειλώντας ανοιχτά την Ελλάδα – Κατηγορήθηκε (από τους εμπειρογνώμονες του ιδίου του ΟΗΕ) για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Συρία – Έγραψε στα παλαιότερα των τουρκικών υποδημάτων τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (για την απελευθέρωση, επί παραδείγματι, των Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Οσμάν Καβαλά που παραμένουν στη φυλακή) – Και ήρθε σε «σύγκρουση» με τις ηγεσίες δυνάμεων όπως είναι μεταξύ άλλων η Γαλλία, το Ισραήλ (με τον Ερντογάν να υποδέχεται στην Τουρκία τον Ισμαήλ Χανίγια της Χαμάς), η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχοντας εν τω μεταξύ προσβάλει σκαιά και τους Ευρωπαίους, τους οποίους όμως τώρα «καλοπιάνει».
«Θέλουμε να γυρίσουμε μια νέα σελίδα στις σχέσεις μας με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη κατά τον νέο χρόνο», θα δήλωνε ο ίδιος ο Ερντογάν στις 23 Δεκεμβρίου, με το βλέμμα πια στραμμένο στην προοπτική «ενός θετικού θεματολογίου ΕΕ-Τουρκίας» που «θα μπορούσε να περιλαμβάνει τους τομείς της οικονομίας και του εμπορίου, τις διαπροσωπικές επαφές, τους διαλόγους υψηλού επιπέδου και τη συνεχιζόμενη συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης».
Βλέποντας τον εαυτό της ως «μεγάλη δύναμη», η Τουρκία θεωρεί πως «δικαιούται» να εμπλέκεται στις εσωτερικές υποθέσεις ξένων χωρών, από τη Βουλγαρία έως την Κριμαία και από το Ιράκ και τη δυτική Κίνα, επικαλούμενη η ίδια είτε λόγους «εθνικής ασφάλειας» έναντι «απειλών» προερχόμενων από ξένα εδάφη (βλέπε PKK), είτε την ανάγκη «υπεράσπισης» των τουρκικών-μουσουλμανικών μειονοτήτων του εξωτερικού, είτε γενικώς… τις αγαθοεργίες των τουρκικών αποστολών αρωγής υπέρ όσων βρίσκονται σε ανάγκη.
Με επιστολές του προς το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (S/2020/1156, S/2020/1165), ο μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στον ΟΗΕ Φεριντούν Σινιρλίογλου υπερασπίστηκε στις αρχές Δεκεμβρίου το «δικαίωμα» της Τουρκίας να αναλάβει «αντιτρομοκρατική» δράση εντός του Ιράκ (με το αιτιολογικό ότι «το ίδιο το Ιράκ δεν είναι σε θέση να βάλει σε τάξη τα του οίκου του») αλλά και υπέρ των υπό τουρκική σημαία πλοίων σε διεθνή ύδατα (ενάντια, δηλαδή, στην ευρωπαϊκή επιχείρηση EUNAVFOR MED IRINI που «ελέγχει» τις ροές όπλων προς τη Λιβύη).
Η Τουρκία δηλώνει παρούσα στα Βαλκάνια
Στις 12 Δεκεμβρίου ο ίδιος ο Ερντογάν θα τοποθετείτο επί των εσωτερικών πολιτικών υποθέσεων της Βουλγαρίας παίρνοντας μέρος (μέσω βιντεοσκοπημένου χαιρετισμού) στο συνέδριο του Κινήματος Δικαιωμάτων και Ελευθεριών (DPS), με τους αναλυτές να ερμηνεύουν την κίνηση ως μια προσπάθεια του Τούρκου προέδρου να ενισχύσει την επιρροή του στην πολιτική σκηνή της Βουλγαρίας στον δρόμο προς τις βουλγαρικές βουλευτικές εκλογές του ερχόμενου Μαρτίου.
Στις 23 Δεκεμβρίου ο Ερντογάν θα έδινε όμως το «παρών» μέσω βίντεο και στην Αλβανία, εγκαινιάζοντας ένα έργο ανέγερσης 522 οικιών υπέρ των Αλβανών σεισμοπαθών από την κρατική τουρκική Διοίκηση Οικιστικής Ανάπτυξης TOKİ. Μέσα στο μήνα Δεκέμβριο, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας της Τουρκίας θα παρέδιδε στις αλβανικές ένοπλες δυνάμεις όπλα (τυφέκια) και ρουχισμό. Παράλληλα, το ίδιο υπουργείο δεν θα παρέλειπε να διαφημίσει και κάποιες τις δράσεις που η Άγκυρα προωθεί σε Βοσνία-Ερζεγοβίνη και Κόσοβο. Σημειώνεται, άλλωστε, πως η Τουρκία διατηρεί στρατιωτικές δυνάμεις σε Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Κόσοβο και Αλβανία.
Αλλά και νοτιότερα στην περιοχή των Βαλκανίων, ο προερχόμενος από το AKP πρόεδρος της τουρκικής βουλής Μουσταφά Σεντόπ θα πραγματοποιούσε επίσκεψη στη Βόρεια Μακεδονία (σε Σκόπια, Τέτοβο) το διήμερο 21-22 Δεκεμβρίου με αφορμή την «ημέρα τουρκικής γλώσσας» και «τουρκικής παιδείας» τυγχάνοντας μάλιστα θερμής υποδοχής. Ο λόγος για μια επίσκεψη στο πλαίσιο της οποίας ο Τούρκος πολιτικός εγκαινίασε έκθεση διοργανωθείσα από το τουρκικό ινστιτούτο Yunus Emre (μακρύ χέρι της τουρκικής ήπιας ισχύος στα Βαλκάνια) και πήρε μέρος σε συζητήσεις-εκδηλώσεις (υπό την αιγίδα των: TİKA, Yunus Emre, YTB, MATÜSİTEB), ενώ είχε συναντήσεις και με πολιτικούς (Ζόραν Ζάεφ, Στέβο Πενταρόφσκι, Ταλάτ Τζαφέρι κ.ά.).
Επαφές όλο νόημα
Οι επαφές κορυφής της τουρκικής ηγεσίας έρχονται, ως ενδεικτικές διεργασιών και διαθέσεων, να αποτυπώσουν όσα έχουν προηγηθεί αλλά και όσα έπονται. Υπό αυτήν την έννοια, αξίζει να σημειωθεί πως μέσα στον Δεκέμβριο ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποδέχθηκε στην Άγκυρα τον πρωθυπουργό του Ιράκ, τον υπουργό Δικαιοσύνης της Σομαλίας (όπου η Τουρκία διατηρεί στρατιωτική βάση-ορμητήριο ήδη από το 2017 – Camp TURKSOM), τον επονομαζόμενο «πρωθυπουργό» των κατεχομένων Ερσάν Σανέρ αλλά και τον ιμάμη του τεμένους Αλ-Άκσα της Ιερουσαλήμ (το οποίο ο Ερντογάν είχε διαμηνύσει μόλις τον περασμένο Ιούλιο πως θέλει να «απελευθερώσει» από τον «ισραηλινό ζυγό») σεΐχη Εκρίμα Σάμπρι.
O Τούρκος πρόεδρος από την πλευρά του πραγματοποίησε στις 10 Δεκεμβρίου επίσημη επίσκεψη στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν, «συνοδεία» μάλιστα χιλιάδων Τούρκων στρατιωτών που πήραν μέρος σε στρατιωτική παρέλαση. Ο λόγος για μια επίσκεψη κατά τη διάρκεια της οποίας o 66χρονος Ερντογάν θα έστελνε αναθεωρητικά-αλυτρωτικά μηνύματα όχι μόνο προς την πλευρά της Αρμενίας αλλά ακόμη και προς την πλευρά του Ιράν προκαλώντας την αντίδραση της Τεχεράνης. Παράλληλα, μέσα στον Δεκέμβριο, ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ βρέθηκε σε Λιβύη και Ουκρανία. Ενώ ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου επίσης πέρασε τον Δεκέμβριο ταξιδεύοντας: σε Ουκρανία (μαζί με τον Ακάρ), Μπαγκλαντές, Ινδονησία και Ρωσία (Σότσι), αφού είχε προηγουμένως υποδεχθεί στην Άγκυρα τον Ούγγρο ΥΠΕΞ Πέτερ Σιτζάρτο.
Κατάρ – Σαουδική Αραβία – Ισραήλ – Ρωσία
Ερχόμενο στον απόηχο μιας εξόχως επεισοδιακής χρονιάς, το 2021 αναμένεται εάν όχι το ίδιο επεισοδιακό τότε οπωσδήποτε πυκνό σε εξελίξεις. Η χρονιά ξεκινάει, από πλευράς γεωπολιτικών εξελίξεων, στις 5 Ιανουαρίου στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, με τη Σύνοδο Κορυφής του Συμβουλίου Συνεργασίας των Χωρών του Κόλπου (GCC). Μέσα στις επόμενες εβδομάδες αναμένεται, με άλλα λόγια, να έχει φανεί εάν και κατά πόσο πρόκειται να καταστεί εφικτή μια επαναπροσέγγιση ανάμεσα στο Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία, προτού το ενδιαφέρον στραφεί στις ΗΠΑ για την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου.
Μέσα στο επόμενο τρίμηνο, και το αργότερο κατά την ευρωπαϊκή Σύνοδο Κορυφής της 25ης-26ης Μαρτίου, ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής Ζοζέπ Μπορέλ θα πρέπει να έχει υποβάλει την έκθεσή του «σχετικά με τις εξελίξεις όσον αφορά τις πολιτικές, οικονομικές και εμπορικές σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και σχετικά με τα μέσα και τις επιλογές για την ακολουθητέα πορεία». Ενώ για τον ερχόμενο Μάρτιο (23 Μαρτίου) έχουν πλέον προγραμματιστεί και νέες βουλευτικές εκλογές στο Ισραήλ, με την Τουρκία να ελπίζει στην εκλογική αποδυνάμωση του Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το καθεστώς Ερντογάν εμφανίζεται πλέον να επαναπροσεγγίζει όχι μόνο το Ισραήλ (μέσω Αζερμπαϊτζάν, κατά του Ιράν) αλλά και τη Σαουδική Αραβία, ενώ παράλληλα διαμηνύει πως θέλει να γυρίσει σελίδα και στις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρώπη. Τι θα μπορούσε να σημαίνει μια τέτοια «αλλαγή σελίδας» για τα δεδομένα και τις προοπτικές στον άξονα Τουρκίας-Ρωσίας είναι κάτι που μένει να φανεί. Ο Αντρέι Κορτούνοφ, πάντως, του Ρωσικού Συμβουλίου Διεθνών Υποθέσεων (RIAC) συγκαταλέγει ανάμεσα στους «στόχους» της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής για το 2021 και την «αποτροπή μιας κρίσης στις ρωσο-τουρκικές σχέσεις», όπερ σημαίνει ότι όντως θεωρεί πιθανή μια τέτοια κρίση…
Όσο για τα ελληνοτουρκικά, εκείνα φαίνεται πια να επιστρέφουν εκ νέου σε τροχιά επανέναρξης των διερευνητικών επαφών (έπειτα από την παρ’ ολίγον επανέναρξη του περασμένου Αυγούστου), με τις τουρκικές μεθοδεύσεις ωστόσο να εμπνέουν ανησυχία καθώς πάνε να χρεώσουν εκ των προτέρων στην Ελλάδα κάθε πιθανή αποτυχία ή κρίση, «αθωώνοντας» όμως έτσι και εξωραϊζοντας την ακραία τουρκική προκλητικότητα ενώπιον της διεθνούς κοινότητας στον βωμό μιας ανυπόστατης «ελληνικής αδιαλλαξίας». Και όλα αυτά, σε μια χρονιά επετειακή για την Ελλάδα (1821-2021) και ως εκ τούτου… απαγορευτική συμβιβασμών που θα μπορούσαν να θεωρηθούν υποχωρητικοί έναντι των τουρκικών μαξιμαλισμών.
Πηγή: amynanet.gr
0 comments