Σουλιώτες

Πηγή: Κώστας Χατζηαντωνίου

Θα το άφηνα να περάσει, δεν θα ήταν δα η πρώτη γελοιότητα επιφυλλιδογράφου, μιας ιστορικής δυστυχώς εφημερίδας, αυτό που έγραψε για τους Σουλιώτες «που δεν ήταν Έλληνες αλλά Αλβανοί». Θα το άφηνα με κάποια απορία βέβαια για έναν πολυπράγμονα που ούτε στο έσχατο γήρας έμαθε τα βασικά της εγκύκλιας μόρφωσης, τι είναι φυλή, τι είναι έθνος, τι ήταν οι Αρβανίτες ή πώς η γλώσσα (των δίγλωσσων εν προκειμένω Σουλιωτών) δεν καθορίζει την εθνική συνείδηση – σκεφθείτε να λέγαμε πως οι Βρεττόνοι της Γαλλίας δεν είναι Γάλλοι αλλά Βρετανοί ή πως Έλληνες δεν ήταν οι τουρκόφωνοι Καππαδόκες αλλά οι ελληνόφωνοι Τουρκοκρητικοί. Θα το άφηνα λοιπόν, αν δεν ξαναδιάβαζα τούτες τις ημέρες για την πολιορκία της μονής του Σέλτσου όπου εγκλωβίστηκαν το 1804 οι Σουλιώτες (παρά τις υποσχέσεις του Αλή πασά για να εγκαταλείψουν το Σούλι) και  όπου εκατοντάδες απ’ αυτούς έπεσαν ηρωικά γιατί δεν ήθελαν να είναι ούτε Τούρκοι ούτε Αλβανοί. Ήταν η μάχη όπου ο περίφημος Μάρκος Μπότσαρης έχασε δυο αδελφούς, δυο αδελφές, έναν θείο, τη μητριά και τη γιαγιά του. Ο Μάρκος. Αυτός που εξόριστος στην Κέρκυρα (αρκετά χρόνια πριν έρθει η Μεγάλη Ώρα), έγραψε κατά παραγγελία του Πουκεβίλ και με τη βοήθεια μεγαλυτέρων του, καθ’ υπαγόρευση του πατέρα του Κίτσου, του θείου του Νότη, της θείας Μαρώς και του πεθερού του Χρηστάκη Καλογήρου, ένα ελληνο-αρβανίτικο γλωσσάριο, το «Λεξικόν της Ρωμαϊκής και Αρβανητηκής Απλής». Ο πλέον ειδικός σε σχετικά ζητήματα Τίτος Γιοχάλας έχει επισημάνει ότι ο Μπότσαρης και οι συνεργάτες του αποδίδουν στο λεξικό τις ελληνικές φράσεις στην αλβανική σκεπτόμενοι «ελληνικά», μεταφέροντας δηλαδή την ελληνική σύνταξη στην αλβανική. Το ίδιο συμβαίνει και με σύνθετες ελληνικές λέξεις ενώ παρατηρείται και λανθασμένη μεταφορά των γενών ουσιαστικών και επιθέτων αλλά και πολλών λέξεων από την ελληνική στην αλβανική, γεγονός που αποδεικνύει πως η μητρική γλώσσα του Μπότσαρη και των συνεργατών του ήταν η ελληνική. Ο Μάρκος που έπεσε ηρωικά το 1823 στο Κεφαλόβρυσο για να αρθρογραφούν ελευθέρως στην ελληνική ορισμένοι ξυλοσχίστες πως ήταν «Αλβανός»…