Πολεμικό Ναυτικό: Τα προβλήματα του στόλου είναι πολύπλευρα και οι λύσεις… κλασικός “ΜΟΝΟΔΡΟΜΟΣ”

Του Περικλή Ζορζοβίλη
ΠΗΓΗ: Εφημερίδα “ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ”

>τη συνεχή εξέλιξη του χώρου επιχειρήσεων όπου οι νέες απαιτήσεις και απειλές απαξιώνουν την επιχειρησιακή αξία των παλαιότερης τεχνολογίας – μεγαλύτερης ηλικίας μέσων που λόγω σχεδίασης και εξοπλισμού δεν μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς,
>την αλματώδη ανάπτυξη της ηλεκτρονικής τεχνολογίας σε όλες τις εφαρμογές της, και
>τη δυσκολία / αυξημένο κόστος εξεύρεσης ανταλλακτικών – υλικών για τη υποστήριξη μέσων και συστημάτων (δραματική αύξηση του κόστους συντήρησης – επισκευής).

Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι η παρατιθέμενη δομή δυνάμεων του Π.Ν., ίδια περίπου την τελευταία εικοσαετία, ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις επιχειρησιακής σχεδίασης για την αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής κυρίως στο θέατρο του Αιγαίου.

Η επέκταση των ζωτικών συμφερόντων της χώρας στην Ανατολική Μεσόγειο και η ανάγκη συνεχούς ναυτικής παρουσίας αλλά και εφόσον χρειαστεί διεξαγωγής ναυτικών – διακλαδικών επιχειρήσεων σε αυτή, πιθανά συνεπάγεται αύξηση / αναπροσαρμογή οροφών. Δυστυχώς, σε αντίθεση με το παρελθόν, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν έχει αποδεσμεύσει ούτε τις βασικές πληροφορίες για τη Δομή Δυνάμεων 2021-2035 και κατά συνέπεια δεν υπάρχει ακριβής εικόνα (ούτε στο επίπεδο προθέσεων) για τη μελλοντική εξέλιξη του Στόλου.

Σε κάθε περίπτωση όμως η ανανέωση και αναβάθμιση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του Στόλου ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στο πρόσθετο επιχειρησιακό έργο σε Ανατολική Μεσόγειο – Κύπρο και την αντιμετώπιση της συνεχώς αναβαθμιζόμενης απειλής, αποτελεί τιτάνιο έργο και εξαιρετικά δύσκολη άσκηση αναζήτησης της χρυσής τομής μεταξύ διαθέσιμων ανθρώπινων και οικονομικών πόρων και αναγκών.

Το Π.Ν., όπως όλες οι ναυτικές δυνάμεις ανά τον κόσμο, έχει επίσης να αντιμετωπίσει και τη συνεχή αύξηση του μοναδιαίου κόστους των νέας ναυπήγησης πλατφορμών απόρροια των μακροχρόνιων προγραμμάτων σχεδίασης, έρευνας και ανάπτυξης και των μικρών αριθμών παραγωγής. Με βάση τα σημερινά δεδομένα, πόσο εφικτό θεωρείται να αντικατασταθούν οι έξι φρεγάτες τύπου Standard (όσες απομείνουν μετά την ένταξη των FDI HN σε υπηρεσία) με ισάριθμες νέας ναυπήγησης με κόστος ανά μονάδα περί το 1 δις ευρώ;

Ή τα επτά υποβρύχια ηλικίας 40 έως 50 ετών με ισάριθμα με κόστος σίγουρα ανώτερο των 500 εκατ. ευρώ ανά μονάδα που προέβλεπε η αναθεωρημένη σύμβαση των υποβρυχίων του 2010 (νόμος 3885/2010); Το ίδιο ερώτημα μπορεί να διατυπωθεί και για τις υπόλοιπες κατηγορίες πλωτών μέσων. Ακόμη και στην περίπτωση των βοηθητικών λόγω της αδυναμίας σταδιακής ανανέωσης τα τελευταία 50 χρόνια, το απαιτούμενο κόστος είναι κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο.

Είναι αυτονόητο ότι αυτοί οι προβληματισμοί ταλανίζουν και τους επιτελείς του Π.Ν. που σχεδιάζουν τη μελλοντική δομή του Στόλου και οι οποίοι αξιολογούν τις διαθέσιμες – εφικτές επιλογές. Για παράδειγμα, έχει ήδη επιλεγεί η αντικατάσταση μεγάλης ηλικίας φρεγατών από κορβέτες.

Όπως έχει διαμορφωθεί η υφιστάμενη κατάσταση και σε συνδυασμό με τις τεχνολογικές εξελίξεις και την εκτίμηση ότι η εθνική οικονομία θα συνεχίσει να καταγράφει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, οι βασικές κατευθύνσεις ανανέωσης και ενίσχυσης της εθνικής ναυτικής ισχύος θα πρέπει να είναι οι ακόλουθες:

>Η ταχύτατη ολοκλήρωση της διαδικασίας αναδιάρθρωσης της εθνικής ναυπηγικής βιομηχανίας αλλά και συνολικά της βιομηχανικής βάσης. Μηδενική ή ελάχιστη συμμετοχή στα προγράμματα του Π.Ν. και του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής (Λ.Σ. – ΕΛ.ΑΚΤ.), ότι δηλαδή συμβαίνει σήμερα, καθιστά τη διαδικασία μη βιώσιμη οικονομικά. Ακόμη κρισιμότερη είναι η απόκτηση εγχώριας δυνατότητας συντήρησης – επισκευής (πλατφορμών – συστημάτων) στον μέγιστο δυνατό βαθμό.

>Ταχεία ενσωμάτωση τεχνολογιών και μετασχηματισμού του Π.Ν. σε δικτυοκεντρική δύναμη, ένα ελληνικό διαδίκτυο στρατιωτικών πραγμάτων (IoMT: Internet of Military Things), όπου κάθε πλατφόρμα (πλοίο επιφανείας – υποβρύχιο – αεροσκάφος – ελικόπτερο – μη επανδρωμένο), κάθε αισθητήρας, κάθε σύστημα εκπομπής πυρών (π.χ. επάκτιες συστοιχίες κατευθυνόμενων βλημάτων επιφανείας – επιφανείας), κάθε κέντρο διοίκησης και ελέγχου, αποτελούν κόμβους, που συνεχώς δέχονται και μεταβιβάζουν σε αληθή χρόνο πληροφορίες τακτικής επίγνωσης, δεδομένα στόχευσης και διαταγές, ελαχιστοποιώντας τον χρόνο ολοκλήρωσης «αλυσίδων» αισθητήρων – μέσων εκπομπής πυρός. Για παράδειγμα, η τεχνολογία επικοινωνιών 5G επιτρέπει μέχρι 1.000.000 χρήστες σε περιοχή έκτασης 98 τετραγωνικών χιλιομέτρων, 500 φορές περισσότερους σε σχέση με τους 2.000 της 4G, δίνοντας στους «χρήστες» (κόμβοι) άμεση πρόσβαση με υψηλό ρυθμό μετάδοσης δεδομένων.

>Μαζική ένταξη σε υπηρεσία μη επανδρωμένων οχημάτων (αέρος, επιφανείας, υποβρύχιων), πεδίο δόξης λαμπρό για την εγχώρια βιομηχανία, τα οποία είτε ως αισθητήρες είτε ως μέσα εκπομπής πυρός ή συνδυαστικά, μπορούν να επιχειρούν σε άμεση σύζευξη με επανδρωμένες πλατφόρμες, επιτρέποντας την «αποκέντρωση» αισθητήρων και όπλων. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να μειωθεί το μέγεθος και ο εξοπλισμός των επανδρωμένων πλατφορμών (κόστος προμήθειας) και να συμπιεστεί το λειτουργικό κόστος (μείωση στελέχωσης).

Η υιοθέτηση της φιλοσοφίας της κοινής πλατφόρμας που θα μπορεί να διαμορφώνεται σε εκδόσεις βελτιστοποιημένες για συγκεκριμένες αποστολές (κρούση επιφανείας, αντιαεροπορική – αντιβαλλιστική άμυνα, προσβολή στόχων ξηράς, ανθυποβρυχιακό πόλεμο) και να συνεπιχειρεί με «συζευγμένα» μη επανδρωμένα ώστε κατά περίπτωση να επαυξάνει τις οργανικές (π.χ. περισσότερα βλήματα επιφανείας) ή να αποκτά πρόσθετες δυνατότητες (π.χ. ανθυποβρυχιακές, αντιαεροπορικές), καθιστά δυνατή την παραγωγή σειράς με συμπίεση του κόστους και ομαλότερη τη διαδικασία αντικατάστασης από νεότερες εκδόσεις που θα ενσωματώνουν τις τεχνολογικές εξελίξεις.