Γράφει ο Γιώργος Αϊβαλιώτης
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας
Όπως αναμενόταν, μετά από μία σειρά επιτυχιών της συμμαχίας των ΗΠΑ και της Ρωσίας, στην καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας στη Συρία, το ISIS μετέφερε την πολεμική του δράση σε νέα εδάφη, τα οποία δεν είναι μόνο η Λιβύη ή η Αφρική (BOKO HARAM). Πρόσφατα το ISIS επέκτεινε τη δραστηριότητά του στην Ιορδανία, με το γεγονός να θεωρείται άκρως ανησυχητικό, λόγω και της εμπλοκής της χώρας στην καταπολέμησή του από το 2014. Την ίδια στιγμή οι ανησυχίες διογκώνονται λόγω της στόχευσης κρατών, από το ISIS, που είναι οικονομικά ευάλωτα, αλλά διαθέτουν και κατακερματισμένη κοινή γνώμη, όπως αποδείχθηκε στην περίπτωση της Ιορδανίας μετά την πυρπόληση του Ιορδανού πιλότου που είχε συλληφθεί από το ISIS.
Στα σύνορα μεταξύ Ιορδανίας και Συρίας βρίσκονται περί των 60000 προσφύγων, οι οποίοι ζουν χωρίς ύδρευση, τροφή ή ιατρική περίθαλψη. Ο Ιορδανός μονάρχης δεσμεύτηκε πως το η επίθεση της 6ης Ιουνίου που οδήγησε στη δολοφονία 5 αξιωματικών των Υπηρεσιών Πληροφοριών θα απαντηθεί, παρά το γεγονός πως οι τζιχαντιστές δεν έχουν αναλάβει ακόμα την ευθύνη. Το ISIS επιδεικνύει τα αποθέματα δυνάμεων αντίδρασης που διαθέτει μετά τις επιτυχίες του σε Fallujah, Raqqah και Aleppo, όπου έχει καταφέρει να αντεπιτεθεί και να συγκρατήσει τις αντίπαλες δυνάμεις. Σε αυτή την τακτική έρχεται να προστεθεί και η πραγματοποίηση επιθέσεων σε μουσουλμανικά κράτη που αντιμάχονται τις επιδιώξεις του.
Σε αυτό το εγχείρημα συμβάλουν φυσικά οι αυξανόμενες κοινωνικές και οικονομικές εντάσεις αποσταθεροποίησης στην Ιορδανία, που καθίσταται ευάλωτος στόχος. Η χώρα μαστίζεται από ανεργία και διαμαρτυρίες, με περίπου το 28% του πληθυσμού να υποφέρει από το φαινόμενο της ανεργίας και τη χώρα να αποτελεί ένα από τα φτωχότερα κράτη της Μέσης Ανατολής. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η χώρα αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει αντικυβερνητικά κινήματα που ξέσπασαν επ’ ευκαιρίας της «Αραβικής Άνοιξης» το 2011. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι και το πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα δύναται να αποτελέσει μίας πρώτης τάξεως αφορμή αυστηροποίησης του πολιτικού καθεστώτος της Ιορδανίας.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως πλέον η τακτική των τρομοκρατών έχει διαφοροποιηθεί, αφού οι εξτρεμιστές επιχειρούν εξοικονόμηση πόρων. Επί παραδείγματι το ISIS, τους τελευταίους δύο μήνες έχει αλλάξει τη φύση της προπαγάνδας του και πλέον δημοσιοποιεί τακτικά στους οπαδούς του πληροφορίες, καλώντας τους να μειώσουν την παρουσία τους σε Συρία και Ιράκ και να κατευθυνθούν σε κράτη όπως η Λιβύη και η Νιγηρία, εκμεταλλευόμενοι την τοπική δυσαρέσκεια και ανέχεια και ενισχύοντας της εκεί δυνάμεις της οργάνωσης.
Αναλυτής γεωστρατηγικής και γεωπολιτικής ασφάλειας
Όπως αναμενόταν, μετά από μία σειρά επιτυχιών της συμμαχίας των ΗΠΑ και της Ρωσίας, στην καταπολέμηση της διεθνούς τρομοκρατίας στη Συρία, το ISIS μετέφερε την πολεμική του δράση σε νέα εδάφη, τα οποία δεν είναι μόνο η Λιβύη ή η Αφρική (BOKO HARAM). Πρόσφατα το ISIS επέκτεινε τη δραστηριότητά του στην Ιορδανία, με το γεγονός να θεωρείται άκρως ανησυχητικό, λόγω και της εμπλοκής της χώρας στην καταπολέμησή του από το 2014. Την ίδια στιγμή οι ανησυχίες διογκώνονται λόγω της στόχευσης κρατών, από το ISIS, που είναι οικονομικά ευάλωτα, αλλά διαθέτουν και κατακερματισμένη κοινή γνώμη, όπως αποδείχθηκε στην περίπτωση της Ιορδανίας μετά την πυρπόληση του Ιορδανού πιλότου που είχε συλληφθεί από το ISIS.
Στα σύνορα μεταξύ Ιορδανίας και Συρίας βρίσκονται περί των 60000 προσφύγων, οι οποίοι ζουν χωρίς ύδρευση, τροφή ή ιατρική περίθαλψη. Ο Ιορδανός μονάρχης δεσμεύτηκε πως το η επίθεση της 6ης Ιουνίου που οδήγησε στη δολοφονία 5 αξιωματικών των Υπηρεσιών Πληροφοριών θα απαντηθεί, παρά το γεγονός πως οι τζιχαντιστές δεν έχουν αναλάβει ακόμα την ευθύνη. Το ISIS επιδεικνύει τα αποθέματα δυνάμεων αντίδρασης που διαθέτει μετά τις επιτυχίες του σε Fallujah, Raqqah και Aleppo, όπου έχει καταφέρει να αντεπιτεθεί και να συγκρατήσει τις αντίπαλες δυνάμεις. Σε αυτή την τακτική έρχεται να προστεθεί και η πραγματοποίηση επιθέσεων σε μουσουλμανικά κράτη που αντιμάχονται τις επιδιώξεις του.
Σε αυτό το εγχείρημα συμβάλουν φυσικά οι αυξανόμενες κοινωνικές και οικονομικές εντάσεις αποσταθεροποίησης στην Ιορδανία, που καθίσταται ευάλωτος στόχος. Η χώρα μαστίζεται από ανεργία και διαμαρτυρίες, με περίπου το 28% του πληθυσμού να υποφέρει από το φαινόμενο της ανεργίας και τη χώρα να αποτελεί ένα από τα φτωχότερα κράτη της Μέσης Ανατολής. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι η χώρα αναγκάστηκε να αντιμετωπίσει αντικυβερνητικά κινήματα που ξέσπασαν επ’ ευκαιρίας της «Αραβικής Άνοιξης» το 2011. Αυτό φυσικά σημαίνει ότι και το πρόσφατο τρομοκρατικό χτύπημα δύναται να αποτελέσει μίας πρώτης τάξεως αφορμή αυστηροποίησης του πολιτικού καθεστώτος της Ιορδανίας.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως πλέον η τακτική των τρομοκρατών έχει διαφοροποιηθεί, αφού οι εξτρεμιστές επιχειρούν εξοικονόμηση πόρων. Επί παραδείγματι το ISIS, τους τελευταίους δύο μήνες έχει αλλάξει τη φύση της προπαγάνδας του και πλέον δημοσιοποιεί τακτικά στους οπαδούς του πληροφορίες, καλώντας τους να μειώσουν την παρουσία τους σε Συρία και Ιράκ και να κατευθυνθούν σε κράτη όπως η Λιβύη και η Νιγηρία, εκμεταλλευόμενοι την τοπική δυσαρέσκεια και ανέχεια και ενισχύοντας της εκεί δυνάμεις της οργάνωσης.
Όπως διαπιστώνεται, η αντίληψη πως ο φονταμενταλισμός αποτελεί το μοναδικό κίνητρο των εξτρεμιστικών οργανώσεων είναι λανθασμένη. Ένα μεγάλο ρεύμα μαχητών προέρχεται, ως γνωστό, από τις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, όπου επικρατεί ως επί το πλείστον χαμηλό βιοτικό επίπεδο και απολυταρχικά πολιτικά καθεστώτα, τα οποία καταστέλλουν κάθε κοινωνική και πολιτική διαμαρτυρία. Επίσης υπάρχει μεγάλο ποσοστό Ουιγούρων της Κίνας, οι οποίοι αντιμετωπίζονται ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Άλλο τμήμα των εθελοντών προέρχεται από τις ευρωπαϊκές μουσουλμανικές μειονότητες και συγκεκριμένα από γκετοποιημένες κοινωνίες μη ανεπτυγμένες και οικονομικά εξαθλιωμένες. Το πρόσφατο παράδειγμα του Orlando αποδεικνύει ότι δε χρειάζεται κάποιος να είναι εκπαιδευμένος από την τρομοκρατική οργάνωση, αλλά απλά να εκφράσει τη δυσαρέσκειά του προς τη ζωή μιλώντας εξ ονόματος του ISIS. Εν συνεχεία, οι τζιχαντιστές απλά θα επιλέξουν σε ποια τρομοκρατικά χτυπήματα θα αναλάβουν την ευθύνη.
Τα προβλήματα που γενούν τα κίνητρα αυτών των ανθρώπων που επιλέγουν την ακραία έκφραση της τρομοκρατίας έχουν άμεση σχέση με τη νεολαία, όπου επικρατεί ένα πολύ μεγάλο αίτημα για κοινωνική δικαιοσύνη, έστω και αν αυτό είναι γενικό και απροσδιόριστο για αυτές τις ηλικίες. Πρόκειται για την ίδια διαδρομή μεταξύ της «επανάστασης χωρίς αιτία»(δανεισμένο από την γνωστή ταινία του Τζέιμς Ντιν) της δεκαετίας του ’50 και της ριζοσπαστικοποίησης μελών των δυτικών κοινωνιών με πρόσχημα την αριστερή πολιτική θεωρία. Αυτή η διαδρομή εντοπίζεται και στις περιπτώσεις των εθελοντών εξτρεμιστών του Βορείου Καυκάσου. Αυτή η διαδρομή ακολουθείται και στις μουσουλμανικές κοινωνίες – μουσουλμανικών και μη κρατών – μέλη των οποίων αναζητούν μία απάντηση στα θεολογικά ερωτήματα του Ισλάμ.
Το άλλοθι του ακραίου μουσουλμανισμού υφίσταται ως ιδεολογία νομιμοποίησης ορισμένων πολιτικών επιδιώξεων για πόρους, εδάφη και εξουσία, εδώ και δεκαετίες, και έχει χρησιμοποιηθεί και από επίσημα οργανωμένα κράτη, όπως στην περίπτωση του Ιράν. Άλλωστε, όπως αποδεικνύεται, οι περισσότεροι εκ των εθελοντών – μαχητών δεν είναι ενεργά πιστοί φορείς της παραδοσιακής μουσουλμανικής παιδείας και δομής. Συνήθως πρόκειται για απομονωμένα, επιρρεπή, ψυχολογικά ασταθή, μοναχικά και απογοητευμένα άτομα, που αναζητούν καταφύγιο σε οποιαδήποτε ιδεολογία (εν προκειμένω τον ισλαμικό φονταμενταλισμό) για να αποδείξουν την αξίας τους και να κερδίσουν την οποιαδήποτε κοινωνική αποδοχή.
Αυτό που θα πρέπει να προβληματίσει τους πολέμιους του εξτρεμισμού δεν είναι ο τρόπος εξάλειψης μίας τρομοκρατικής οργάνωσης. Όπως έχουμε δει εξτρεμιστικές οργανώσεις, πολιτικής ή θρησκευτικής προέλευσης υφίσταντο και θα υφίστανται πάντα, όσο ο τρόπος αντιμετώπισής τους στηρίζεται αποκλειστικά σε ένοπλα μέσα. Το ζητούμενο είναι να εξαλειφθεί η πηγή που τροφοδοτεί τέτοια εξτρεμιστικά εγχειρήματα με εθελοντές, ήτοι να ελεγχθούν οι πιέσεις καθεστώτων προς τις κοινωνίες τους, οι οποίες καταπνίγουν την κοινωνική και πολιτική εναντίωση και έκφραση. Τέτοιες τακτικές επιτυγχάνουν μόνο την εξαγωγή των αντιδράσεων και της βίας από τα όρια της επικράτειας των καθεστώτων σε όλο τον κόσμο με απρόβλεπτο τρόπο.
http://www.geopolitics.com.gr/
0 comments