Καθ’ όλη τη διάρκεια του 2017, ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν φαινόταν να παρεκτρέπεται και να απομακρύνεται από κάποιους φίλους και συμμάχους. Στις αρχές του χρόνου χαρακτήρισε την ολλανδική κυβέρνηση «απομεινάρια των ναζί», κατηγόρησε γερμανούς πολιτικούς για «ναζιστικές πρακτικές» και αποκάλεσε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο «ρατσιστική, φασιστική και απάνθρωπη».
Οι σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες δεν ήταν πολύ καλύτερες, καθώς και οι δύο χώρες κατέστησαν αυστηρότερες τις προϋποθέσεις για βίζα σε μια κρίση που πυροδότησε η σύλληψη δύο αμερικανών πολιτών που εργάζονταν στο Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας.
Ωστόσο, έχοντας απομείνει λίγες μέρες πριν από το τέλος του έτους, ο Ερντογάν φαίνεται να αλλάζει πορεία. Την Πέμπτη, η κυβέρνησή του ανακοίνωσε τη λήξη της διαμάχης για τη βίζα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, με την τουρκική πρεσβεία στην Ουάσινγκτον και την αμερικανική πρεσβεία στην Άγκυρα να σταματά τους περιορισμούς στη βίζα.
Την Τετάρτη το βράδυ, ο Ερντογάν έδειξε σημάδια επαναπροσέγγισης με τους Ευρωπαίους ηγέτες σε μία συνέντευξη με Τούρκους δημοσιογράφους κατά την πτήση του προς την Τυνησία. «Πάντα το λέω αυτό: Είμαστε υποχρεωμένοι να μειώσουμε τον αριθμό των εχθρών και να αυξήσουμε τον αριθμό των φίλων», δήλωσε ο Ερντογάν σε σχόλια που ανέφεραν αρκετά τουρκικά πρακτορεία ειδήσεων και μεταφράστηκαν στα αγγλικά από την Hurriyet Daily News. «Δεν έχουμε προβλήματα με τη Γερμανία, την Ολλανδία ή το Βέλγιο», δήλωσε ο Ερντογάν.»Αντίθετα, όσοι βρίσκονται στις κυβερνήσεις αυτών των χωρών είναι παλιοί φίλοι μου».
Είπε επίσης ότι ήλπιζε να επισκεφθεί το Παρίσι για να συναντηθεί με τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, και να ταξιδέψει στο Βατικανό για να συναντηθεί με τον Πάπα Φραγκίσκο. Μέχρι τώρα, οι προκλητικές δημόσιες δηλώσεις του Ερντογάν έχουν σφραγίσει τη φήμη του ως ένας ηγέτης που αλλάζει εύκολα γνώμη και που φαίνεται να αλλάζει και τις πολιτικές της Τουρκίας μαζί με τις διαθέσεις του. Οι αναλυτές έχουν διχαστεί σχετικά με τους παρασκηνιακούς λόγους των αποφάσεων του Τούρκου προέδρου, αλλά ορισμένοι το θεώρησαν ως ένδειξη της απελπισίας του που στο τέλος του έτους βρέθηκε απομονωμένος διεθνώς.
Παραδοσιακά, η Τουρκία, μία γέφυρα μεταξύ Ευρώπης και Μέσης Ανατολής, προσπάθησε να διατηρήσει καλές σχέσεις με τους πολλούς γείτονές της. Τα σχόλια του Ερντογάν την Τετάρτη ήταν αποτέλεσμα της «περιόδου διπλωματικής απομόνωσης «, δήλωσε ο Μαρκ Πιερίνι, πρώην πρεσβευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Άγκυρα, και νυν συνεργάτης του think tank, Carnegie Europe. «Δείτε πού ήταν τα πρόσφατα ταξίδια του Τούρκου προέδρου», προσθέτει ο Πιερίνο. «Πήγε στην Ελλάδα, προκάλεσε μια τρομερή αναταραχή εκεί για εσωτερικούς σκοπούς, έκοψε μία ακόμα γέφυρα. Πήγε στην Πολωνία, ένα σχεδόν κακό μέλος της ΕΕ, στη συνέχεια πήγε στο Σουδάν, το Τσαντ και την Τυνησία.Αυτή είναι διπλωματική απομόνωση».
Πράγματι, η ξαφνική απόπειρα του Ερντογάν να φανεί καλός στα ευρωπαϊκά έθνη προκάλεσε ιδιαίτερη έκπληξη, καθώς η σχέση του με την ήπειρο φαινόταν μόνιμα προβληματική φέτος. Πολλά από τα πιο προκλητικά σχόλιά του ήρθαν την άνοιξη, όταν ο Ερντογάν προσπάθησε να ενεργοποιήσει την εθνικιστική του βάση στο πλαίσιο του δημοψηφίσματος του Απριλίου, που ήθελε απελπισμένα να κερδίσει για να διευρύνει τις εξουσίες της Προεδρίας.
Η επίθεση στην Ευρώπη εξυπηρετεί έναν εσωτερικό σκοπό: Με τη δαιμονοποίηση της Δύσης, ελπίζει να κερδίσει τους ψηφοφόρους που έχουν απογοητευθεί από την προβληματική οικονομία της Τουρκίας ή που αμφιβάλλουν για την έκταση της καταστολής.
Αλλά η επίθεση δεν σταμάτησε ακόμα και αφού κέρδισε.Τον Ιούνιο, η κυβέρνησή του αρνήθηκε να επιτρέψει σε γερμανούς βουλευτές να επισκεφθούν γερμανικά στρατεύματα που σταθμεύουν σε τουρκικό έδαφος.Τον Ιούλιο, διέρρευσαν οι μυστικές τοποθεσίες των γαλλικών και αμερικανικών στρατευμάτων που σταθμεύουν στη Συρία. Τον Σεπτέμβριο, ο Ερντογάν επέστρεψε σε ένα θέμα κατηγορώντας γερμανούς πολιτικούς για ναζισμό επειδή αμφισβήτησαν το αν η Τουρκία θα πρέπει να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Πολλή ζημιά έχει γίνει, ανέφεραν οι αναλυτές, παρότι η Τουρκία είναι μέλος του ΝΑΤΟ και θεωρείται στην Ευρώπη ως βασικός εταίρος για τη μείωση των μεταναστευτικών ρευμάτων στην Ευρώπη. Πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες σνόμπαραν τον Ερντογάν τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, όταν αντέδρασε στην άρνησή τους να επιτρέψουν στους υπουργούς του να κάνουν προεκλογική εκστρατεία σε ευρωπαϊκό έδαφος κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος.
Οι ευρωπαίοι πολιτικοί είναι επίσης ανήσυχοι για το γεγονός ότι η Τουρκία κυλά στον αυταρχισμό. Δεκάδες χιλιάδες Τούρκοι, μερικοί από αυτούς με ευρωπαϊκά διαβατήρια, συνελήφθησαν ή εκδιώχθηκαν κατά την καταστολή της διαφωνίας που επιταχύνθηκε μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα τον Ιούλιο του 2016.
Από την πλευρά του, ο Ερντογάν είναι εξοργισμένος που άλλες ευρωπαϊκές χώρες προσφέρουν καταφύγιο στους Τούρκους Κούρδους που αγωνίζονται για μεγαλύτερη αυτονομία στη νοτιοανατολική Τουρκία, καθώς και σε εκείνους που κατηγορεί για συνενοχή στο αποτυχημένο πραξικόπημα.Αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Ερντογάν έχει ανάγκη από συμμάχους, ακόμη κι αν πρόκειται για συγκεκριμένα θέματα. Μιλώντας στους δημοσιογράφους, ο Ερντογάν απέδωσε την ειρηνευτική του προσφορά στο γεγονός ότι η Γερμανία και η Ολλανδία υποστήριξαν την αντίθεσή του στην απόφαση του Προέδρου Τραμπ να μεταφέρει την Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ισραήλ στην Ιερουσαλήμ, κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου. «Ζήτησα την υποστήριξή τους για την Ιερουσαλήμ», δήλωσε ο Ερντογάν.»Είμαστε όλοι στην ίδια πλευρά». Ο Ερντογάν μπορεί να έχει ειλικρινά εκτιμήσει την ευρωπαϊκή στήριξη για μια υπόθεση που βρίσκεται πολύ κοντά του, δήλωσε ο Σονέρ Καγαπτάι, συγγραφέας της πρόσφατης βιογραφίας του Ερντογάν «Νέος σουλτάνος». «Είναι κεντρική η θέση της Ιερουσαλήμ για τον Ερντογάν και την κυβέρνησή του – δεν μπορείτε να το υποτιμάτε αυτό», δήλωσε ο Καγαπτάι.
Ωστόσο, οι σχέσεις εντάθηκαν φέτος ακόμη και με πρώην σταθερούς εταίρους, όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, ακόμη και πριν από την απόφαση του Τραμπ να μετακινήσει την Πρεσβεία των Ηνωμένων Πολιτειών στο Ισραήλ. Οι σωματοφύλακες του Ερντογάν επιτέθηκαν σε διαδηλωτές στην Ουάσινγκτον τον Απρίλιο.Οι αμερικανικές δυνάμεις συνέχισαν να συνεργάζονται με συριακά κουρδικά στρατεύματα, τα οποία ο Ερντογάν θεωρεί τρομοκράτες.Και οι εισαγγελείς των Ηνωμένων Πολιτειών κατηγόρησαν έναν τούρκο έμπορο χρυσού, ο οποίος αργότερα υποστήριξε την εμπλοκή του Ερντογάν σε ένα εγκληματικό πρόγραμμα.
Αν και η Τουρκία έχει βελτιώσει τις σχέσεις της με τη Ρωσία, ιδιαίτερα μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, οι δύο κυβερνήσεις διαφωνούν για το ρόλο των κουρδικών πολιτοφυλακών στη βόρεια Συρία και ιδιαίτερα για τον μελλοντικό ρόλο του Προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ.Οι αλλαγές στη διάθεση του Ερντογάν την περασμένη εβδομάδα περιελάμβαναν επίσης μια επιστροφή στο να καταδικάσει τον Άσαντ, αφού επί μήνες είχε διακόψει την κριτική του, ενώ συνεργαζόταν με τη Ρωσία για να δώσουν τέλος στον πόλεμο.
Οι απόπειρες προσέγγισης του Ερντογάν είναι απίθανο να βελτιώσουν σημαντικά τις σχέσεις του με τους Ευρωπαίους, αφού έχει περάσει το σημείο μη επιστροφής με πολλούς ευρωπαίους ηγέτες, δήλωσε ο Πιερίνι, πρώην πρεσβευτής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Ερντογάν έκανε «μια πλήρη εσφαλμένη ανάγνωση της διάθεσης στην Ευρώπη», σχολιάζει.»Μετά τα επεισόδια τον περασμένο Μάρτιο και τον Σεπτέμβριο, υπάρχει μια σπασμένη γέφυρα».
Η βοήθεια της Τουρκίας στη μάχη ενάντια στο Ισλαμικό Κράτος, καθώς πολλοί Ευρωπαίοι μαχητές προσπαθούν να επιστρέψουν στην Ευρώπη μέσω της Τουρκίας, μπορεί να πείσει ορισμένους Ευρωπαίους ηγέτες να αποκαταστήσουν τις καλές σχέσεις με την Άγκυρα, δήλωσε ο Καγαπτάι. Ωστόσο, ο Ερντογάν, ο οποίος έχει αποκομίσει τόσο συχνά ανταμοιβές στο εσωτερικό μετά τις αντιρρήσεις του με την Ευρώπη, μπορεί να είναι απρόθυμος να δεσμευτεί σε μια μακροπρόθεσμη επαναφορά της σχέσης Ευρώπης-Τουρκίας. «Εάν ο Ερντογάν θεωρήσει ότι ο αριθμός των ψηφοφόρων του δεν είναι ακόμα μεγάλος», δήλωσε ο Καγαπτάι, «δεν θα σκεφτεί ούτε λεπτό πριν δημιουργήσει άλλη μία κρίση με τις ευρωπαϊκές χώρες».
0 comments