Όπως είχαμε προαναγγείλει ο Ζάεφ προέβη την Τετάρτη το πρωί σε δηλώσεις, οι οποίες όμως παρατείνουν το κλίμα ρευστότητας. Οι δηλώσεις έγιναν πριν από την τηλεφωνική επικοινωνία με τον Έλληνα ομόλογό του και ως εκ τούτου η περιβόητη συμφωνία δεν έχει ακόμα οριστικοποιηθεί. Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ είπε ότι δεν υπάρχει συμφωνία για το όνομα Βόρεια Μακεδονία, αν και οι πληροφορίες επιμένουν πως αυτό είναι στο κέντρο του τραπεζιού (συμπεριλαμβάνεται στο καλάθι των ονομάτων που είχε προτείνει ο Νίμιτς). Πρόσθεσε, μάλιστα, πως κατά τα άλλα η συμφωνία κατοχυρώνει την ταυτότητα (και τη γλώσσα) των «Μακεδόνων» και πως θα τεθεί προς έγκριση σε δημοψήφισμα.
Αν και οι πληροφορίες και από την Αθήνα και από τα Σκόπια συγκλίνουν πως υπάρχει συμφωνία, φαίνεται πως κάτι ακόμα μένει ανοικτό και εμποδίζει την ανακοίνωσή της. Αυτό το κάτι θα είναι και το αντικείμενο της τηλεφωνικής επικοινωνίας Τσίπρα-Ζάεφ. Στη συνέχεια, ο Ντιμιτρόφ θα ενημερώσει τον πρόεδρο της ΠΓΔΜ Ιβανόφ και θα συγκληθεί σύσκεψη των πολιτικών αρχηγών.
Την Τρίτη, στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Γερμανό ομόλογό του στο Βερολίνο, ο Κοτζιάς ουσιαστικά μίλησε για ύπαρξη συμφωνίας. Είχε προηγηθεί η τελευταία διαπραγμάτευση με τον Ντιμιτρόφ. Στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ, ο πρωθυπουργός ήταν έναν τόνο πιο κάτω, αλλά κι αυτός άφησε σαφώς να εννοηθεί πως η οριστικοποίηση της συμφωνίας είναι μάλλον τυπικό θέμα.
Την Τρίτη το απόγευμα οι τεχνικές επιτροπές οριστικοποίησαν και τα σχετικά κείμενα, ώστε να μην αφεθεί κανένα περιθώριο παρερμηνείας. Στις διαπραγματεύσεις, άλλωστε, ενεπλάκη παρασκηνιακά, αλλά ενεργά και ο αμερικανικός και ο γερμανικός παράγοντας. Αμφότεροι άσκησαν την τελική πίεση στα Σκόπια, προκειμένου να αποδεχθούν το erga omnes. Κατά μία πληροφορία, η οποία δεν κατέστη δυνατόν να διασταυρωθεί, πραγματοποιήθηκαν μυστικές επαφές στη Μάλτα με τη συμμετοχή δυτικών παραγόντων.
Το πολιτικό αντάλλαγμα που θα λάβουν θα είναι η επιστολή Τσίπρα προς την ΕΕ, με την οποία θα δηλώνει επισήμως πως η Ελλάδα συμφωνεί να δοθεί στην ΠΓΔΜ ημερομηνία έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Παραλλήλως, η Ελλάδα θα δηλώσει επισήμως στο ΝΑΤΟ πως αίρει κάθε ένσταση για να ενταχθεί το γειτονικό κράτος στη Συμμαχία μόλις όμως ολοκληρωθεί η συνταγματική αναθεώρηση και η νέα ονομασία με όλα τα σχετικά εγκριθεί στο δημοψήφισμα που θα προκηρύξει ο Ζάεφ, όπως έχει δεσμευθεί.
Αρνητική σημειολογία
Αν και μένει η οριστική επιβεβαίωση, το όνομα Βόρεια Μακεδονία παραμένει το επικρατέστερο. Το Άνω Μακεδονία και το Νέα Μακεδονία έπαιξαν, αλλά στην πορεία φάνηκε ότι πέρασαν σε δεύτερη μοίρα. Στο τραπέζι έπεσε και το Μακεδονία του Βαρδάρη, που επίσης υπήρχε στο καλάθι του Νίμιτς, αλλά τελικώς φαίνεται ότι απορρίφθηκε, επειδή κρίθηκε υποτιμητικό η κρατική ονομασία να πηγάζει από το όνομα ποταμού. Υπενθυμίζουμε ότι Βαρδάρης (Vardar) ονομάζεται στα σλαβικά ο ποταμός Αξιός.
Στο εθνικό ιδεολόγημα των Σλαβομακεδόνων, το τμήμα της γεωγραφικής Μακεδονίας, το οποίο καλύπτει σήμερα η ΠΓΔΜ ονομάζεται Μακεδονία του Βαρδάρη, η ελληνική Μακεδονία Μακεδονία του Αιγίου και η βουλγαρική Μακεδονία του Πιρίν. Κατά το ίδιο ιδεολόγημα η «μακεδονική πατρίδα» είναι διαμελισμένη και μόνο το ένα τμήμα της (η Μακεδονία του Βαρδάρη) απέκτησε την ανεξαρτησία της. Τα άλλα δύο τμήματα παραμένουν υπό κατοχή! Αυτός είναι ένας λόγος που και η Ελλάδα δεν θα έπρεπε να αποδεχθεί το Μακεδονία του Βαρδάρη. Επιπροσθέτως, θα ήταν δύσκολο να ενταχθεί στο τρέχον λεκτικό των ξένων.
Το όνομα Βόρεια Μακεδονία, που όλα δείχνουν πως έχει επιλεγεί είναι σύνθετη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό και ως εκ τούτου αντιστοιχεί στην πραγματικότητα της περιοχής. Επίσης, είναι σαφές και εύχρηστο όνομα που μπορεί εύκολα να ενταχθεί στο τρέχον λεκτικό των ξένων. Επίσης, σαφές και εύχρηστο είναι και το παράγωγο όνομα των πολιτών αυτής της χώρας (Βορειομακεδόνες).
Το μειονέκτημά του είναι πως έχει παραπλανητική σημειολογία. Παραπέμπει σε διχοτομημένα για γεωπολιτικούς λόγους εθνικά κράτη, όπως η Βόρειος Κορέα και παλαιότερα το Βόρειο Βιετνάμ. Λόγω ακριβώς αυτής της σημειολογίας, αυτή η σύνθετη ονομασία, υπό μία έννοια, αφήνει κάποιον χώρο στο ιδεολόγημα των Σκοπίων περί διαμελισμένης “μακεδονικής πατρίδας”.
Πιο καθαρή από παρεξηγήσεις ονομασία είναι ο γεωγραφικός όρος Άνω Μακεδονία, επειδή σημειολογικά δεν παραπέμπει σε διχοτομημένη χώρα. Επίσης, αντανακλά την πραγματικότητα, χωρίς να θίγει τα θεμιτά εθνικά συμφέροντα ούτε της μίας, ούτε της άλλης πλευράς.
Κλειδί το VMRO
Από πολιτικής απόψεως αυτό που τώρα καθίσταται κρίσιμο είναι το Βόρεια Μακεδονία να εγκριθεί όχι μόνο από την υφιστάμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην ΠΓΔΜ, αλλά με την προβλεπόμενη ενισχυμένη πλειοψηφία των δύο τρίτων, ώστε να πραγματοποιηθεί η τροποποίηση του Συντάγματος και να ισχύσει το erga omnes. Για να συμβεί αυτό, πρέπει να ψηφίσει τη συμφωνία η αξιωματική αντιπολίτευση του VMRO, το οποίο είναι μέχρι τώρα εναντίον της σύνθετης ονομασίας.
Σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, τις τελευταίες ημέρες οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι ασκούν ασφυκτικές πιέσεις στη νέα ηγεσία του VMRO να ψηφίσει τη συμφωνία. Η κυβέρνηση Ζάεφ, μάλιστα, έχει υποσχεθεί ότι θα αρθούν οι καταδίκες και οι δικαστικές διώξεις τόσο του πρώην πρωθυπουργού Γκρουέφσκι όσο και άλλων ανωτάτων στελεχών του VMRO, εάν ψηφίσουν τη συμφωνία με την Αθήνα. Εγγυητής, μάλιστα, σ’ αυτό το παρασκηνιακό παζάρι είναι η Δύση.
Δικαιολογημένα η κυβέρνηση Ζάεφ εκτιμά πως εάν η αξιωματική αντιπολίτευση του VMRO ψηφίσει θετικά στη Βουλή, η συμφωνία θα περάσει άνετα και στο δημοψήφισμα, δεδομένου ότι ουσιαστικά δεν θα υπάρχει αξιόλογης επιρροή κόμμα, το οποίο να ταχθεί ενεργητικά υπέρ της απόρριψης. Το μόνο κόμμα που μπορεί να ηγηθεί του ΟΧΙ είναι το VMRO. Αν όμως, ψηφίσει θετικά στη Βουλή θα έχει δεσμευθεί.
SLpress
0 comments