Γιώργος Πολίτης: Ο Τζωρτζ Όργουελ και η σύνθεση αναρχίας και φιλελευθερισμού

Πέμπτη 9 Οκτωβρίου 2014
Γιώργος Πολίτης
Επίκουρος Καθηγητής Κοινωνικής Φιλοσοφίας του Ε.Κ.Π.Α.

«Ο Τζωρτζ Όργουελ και η σύνθεση αναρχίας και φιλελευθερισμού»

Περίληψη: Για πολλούς στοχαστές το μέτρο βάσει του οποίου κρίνονται τα κοινωνικά γεγονότα, είναι αν και κατά πόσο αυτά βρίσκονται σε συνάφεια με μία προδιαγεγραμμένη αντίληψη της ανθρώπινης πορείας, το περίφημο “σχέδιο του Διαφωτισμού”, η οποία συνδέεται αρχικά με τον Χέγκελ και αποκτά σαφέστερο περιεχόμενο με τον Μαρξ. Η Πτώση της Βαστίλλης, που μετατρέπει τον υπήκοο σε πολίτη και η κατάληψη των Χειμερινών Ανακτόρων, που φέρνει την εξουσία στα χέρια της κατώτερης τάξης, σηματοδοτούν αυτήν την πορεία. Οτιδήποτε επιταχύνει την ανθρώπινη προέλαση σε αυτήν την κατεύθυνση, εκλαμβάνεται ως επαναστατικό και αποκτά θετικό πρόσημο. Αντιθέτως, κάθε τι που αντιτίθεται στις επιταγές αυτής της συγκεκριμένης ιστορικής αντίληψης, θεωρείται ότι πασχίζει να δεσμεύσει την κοινωνία σε αναχρονιστικές μορφές οργάνωσης. Γίνεται, επομένως, αντιληπτό ως συντηρητικό ή αντιδραστικό και λαμβάνει υποχρεωτικά αρνητικό πρόσημο, αφού επιδιώκει ν’ αντιστρέψει τη φορά του τροχού της ιστορίας. Αυτή η προσέγγιση επέτρεψε την ανέξοδη κατηγοριοποίηση των εννοιών “προόδου” και “συντήρησης”· αποτέλεσε δε κυρίαρχο μεθοδολογικό εργαλείο πολλών σχολών της κοινωνικής επιστήμης τον περασμένο αιώνα. Εν τούτοις, πάνω από τη διάκριση σε κατέχοντες και μη-κατέχοντες τα μέσα παραγωγής, υψώνεται το τείχος που χωρίζει τους υπερασπιστές της ελευθερίας από εκείνους, που αντιτάσσουν την ανάγκη άσκησης σιδηράς εξουσίας. Πέρα, από την κάθετη διάκριση αριστερά/δεξιά, επανάσταση/συντήρηση, υπάρχει μία πιο ουσιαστική διάκριση, η οποία τέμνει οριζόντια το πολιτικό φάσμα: αυτή, που σχηματοποιείται από το δίπολο ελευθερία/εξουσία. Ο προσανατολισμός προς την εξουσία δεν έχει συγκεκριμένο χρώμα. Όσο υπάρχει εξουσιαστική δεξιά, άλλο τόσο υπάρχει εξουσιαστική αριστερά. Απεναντίας, τα στοιχεία που ενώνουν τους υπερασπιστές της ελευθερίας, ανεξάρτητα από τη συμβατική τους τοποθέτηση στο οικονομικό φάσμα, είναι περισσότερα από όσα τους χωρίζουν. Είναι ευνόητο ότι στο οικονομικό επίπεδο η αναρχική πολιτική φιλοσοφία γειτνιάζει με το μαρξισμό. Ωστόσο, σε ηθικό και πολιτικό επίπεδο, έχει πολύ πιο ουσιαστικές διαφωνίες με το μαρξισμό. Απεναντίας έχει πολύ περισσότερα και, ιδίως, βαθύτερα κοινά με τον ηθικό και πολιτικό φιλελευθερισμό.

Αντίφωνο ( Antifono.gr)
 https://www.youtube.com/watch?v=6L85QucmaiI