Σε παλαιότερα μου άρθρα έχω αναφέρει ότι η Μέση ανατολή, φλέγεται, κάτι το οποίο είναι γεγονός αν κανείς ανοίξει ή ψάξει στα μεγαλύτερα ΜΜΕ. Σε αυτό το άρθρο όμως πρέπει να αναφερθώ σε κάτι το οποίο είναι ακόμη πιο σημαντικό από τη Μέση Ανατολή, τόσο γεωγραφικά όσο και Ιστορικά. Ακούει στο όνομα Βαλκάνια… και είναι η αρχή του δρόμου για την Ευρώπη, από χερσαίας πλευράς, και παρακάτω θα προσπαθήσω να δώσω μια εξήγηση της σημαντικότητας των Βαλκανίων ανά των χρόνο και για ποιους λόγους, ειδικότερα σήμερα που τα πράγματα έχουν παρασοβαρέψει… και να δούμε κάποιες σκέψεις για το τι επικρατεί στο σήμερα.
Και κάπου εδώ έρχομαι ξανά στο «Ανατολικό Ζήτημα» το μέγιστο των ερωτημάτων, που προέκυψε στο πρώτο μισό του 19ο αιώνα και συνέχισε να απασχολεί και κατά τον 20ο αιώνα, και το οποίο δεν απασχολεί μόνο την Μέση Ανατολή, αλλά κυρίως και τα Βαλκάνια, και ας πάμε στις παραμονές του Α’ Παγκοσμίου πολέμου, και τα μεγάλα ερωτηματικά τα οποία προέκυπταν στην Παγκόσμια σκηνή εκείνη την εποχή. Τότε είχαν αρχίσει ήδη τα πρώτα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα, κατά τις Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα οποία είναι σημαντικά για όσους μελετάνε εκείνη την περίοδο. Η Ελλάδα είχε μόλις τελειώσει με τον 1ο και το 2ο Βαλκανικό πόλεμο, και έχει επεκτείνει τα σύνορα της αρκετά ώστε να μπορεί να διεκδικήσει ακόμη περισσότερα. Η Οθωμανική κυριαρχία έχει κλονιστεί από τους παλαιούς τις υποτελείς. Εδώ μια παρέκβαση, τα κράτη τα οποία συμμετείχαν στους δύο Βαλκανικούς, εξοπλίζονταν και εκπαιδεύονταν από δυτικούς στρατιωτικούς «συμβούλους».
Όμως προέκυψε το ερώτημα στα Δυτικά διπλωματικά τραπέζια, «Μετά τον Τούρκο… ποιος;» δηλαδή ποιος θα κάλυπτε το κενό της εξουσίας μετά το κλείσιμο του «ανατολικού ζητήματος» στην Βαλκανική Χερσόνησο. Αν και όσο θεμιτό και αν ήταν η εκδίωξη της Οθωμανικής αυτοκρατορίας από την «πόρτα» της Ευρώπης, έθεταν το ερώτημα, ποιος θα είναι ο επόμενος «νοικοκύρης» της «πόρτας». Και για να μην αυταπατόμαστε, η επιτυχία ή αποτυχία των μικρών αυτών κρατών, να αποκτήσουν ανεξαρτησία ή να διευρυνθούν, πάντα εξαρτιόταν από το στερέωμα της πολιτικής των Μεγάλων Δυνάμεων. Και αυτό αποτελεί ένα μεγάλο στοιχείο, για την σημαντικότητα, με την οποία πάντα η Ευρώπη έβλεπε τα Βαλκάνια. Έτσι παρά τα ετερόκλιτα έθνη τα οποία υπάρχουν μέσα στη Βαλκανική Χερσόνησο, οι μεγάλες δυνάμεις με τον Α ή Β τρόπο «συνόδεψαν» την άνοδο τους και την δημιουργία τους σε Κράτη. Ζωντανό παραδείγματα η Ελλάδα και η Σερβία, ναι μεν σημείωσαν μερική επιτυχία κατά των Τούρκων τη δεκαετία του 1820, μόνο μέχρι το σημείο που τους επέτρεψαν οι Μεγάλες Δυνάμεις. Χαρακτηριστικό του τρόπου με τον οποίο δημιουργούνταν νέα κράτη ήταν η διεθνής συμφωνία του 1830, η οποία μετέτρεψε την Ελλάδα σε μια πειθήνια μοναρχία με ένα Γερμανό Βασιλιά. Η Δημιουργία της Ρουμανίας, από τις επαρχίες της Μολδαβίας και τις Βλαχίας το 1856 – η μόνη παρατεταμένη συνέπεια του κριμαϊκού χάους – ήταν άλλη μια τέτοια περίπτωση, (σημείωση Κριμαϊκός πόλεμος- μεταξύ των τριών τότε υπερδυνάμεων – Ρωσία ενάντιων Γαλλίας και Βρετανίας).
Αυτά σε πρώτο Ιστορικό Πλαίσιο.
Το πρώτο λοιπόν, συμπέρασμα, η Δύση, ανέκαθεν είχε σε πρώτο πλάνο την τύχη των Βαλκανίων, ως «πόρτα» της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, κάτι το οποίο καθόριζε και ανάλογα τις πολιτικές και στρατιωτικές τις ενέργειες, με το ένα μάτι πρώτα σε αυτές τις περιοχές, και ύστερα στις υπόλοιπες περιοχές τις οποίες έβαζε στο μάτι της. Έτσι με μια γρήγορη περπατησιά προχωράμε στη χρονολογική Γραμμή, και περνάμε στην εποχή μετά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο, όπου για δεύτερη φορά ο κόσμος βρέθηκε διαλυμένος, και σε κατάσταση αποσύνθεσης, και γεννήθηκε πάλι το ερώτημα, ποιος θα ήταν ο ρόλος των κρατών αυτών, με την λήξη τόσο του πολέμου, όσο και του ρόλου τους στον επερχόμενο Ψυχρό Πόλεμο.
Το πρώτο λοιπόν, συμπέρασμα, η Δύση, ανέκαθεν είχε σε πρώτο πλάνο την τύχη των Βαλκανίων, ως «πόρτα» της Ευρωπαϊκής Ηπείρου, κάτι το οποίο καθόριζε και ανάλογα τις πολιτικές και στρατιωτικές τις ενέργειες, με το ένα μάτι πρώτα σε αυτές τις περιοχές, και ύστερα στις υπόλοιπες περιοχές τις οποίες έβαζε στο μάτι της. Έτσι με μια γρήγορη περπατησιά προχωράμε στη χρονολογική Γραμμή, και περνάμε στην εποχή μετά τον 2ο Παγκόσμιο πόλεμο, όπου για δεύτερη φορά ο κόσμος βρέθηκε διαλυμένος, και σε κατάσταση αποσύνθεσης, και γεννήθηκε πάλι το ερώτημα, ποιος θα ήταν ο ρόλος των κρατών αυτών, με την λήξη τόσο του πολέμου, όσο και του ρόλου τους στον επερχόμενο Ψυχρό Πόλεμο.
Οι νέες μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ και η τότε Σοβιετική Ένωση) έπαιξαν, δυνατές ζαριές η κάθε μια για τις τύχες, των κρατών αυτών. Έτσι προς το τέλος του Ψυχρού πολέμου (το θεωρητικό τέλος του τουλάχιστον), είδαμε τον κόσμο των Βαλκανίων να κλονίζεται για ακόμη μια φορά. Κάνω αναφορά φυσικά στο ζήτημα της Γιουγκοσλαβίας, το οποίο χρονολογικά είναι πρόσφατο, και έχει άμεση σχέση πάλι με τα Βαλκάνια. Όταν πλέον στον υπόλοιπο κόσμο η Σοβιετική Ένωση, διασπάται, και ο Κομμουνισμός καταρρέει, και οι χώρες που βρίσκονται σε σφαίρα επιρροής τους αρχίζουν και αυτές σιγά – σιγά να σκέφτονται τον νέο τους ρόλο, δεν θα μπορούσαν από την καταιγίδα αυτή να λείπουν τα Βαλκάνια. Οι Λαοί τις Γιουγκοσλαβίας, έδειξαν να γυρίζουν την πλάτη, στον ωραίο καινούργιο κόσμο του φιλελεύθερου καπιταλισμού (ο οποίος ήταν και ο νικητής τις κούρσας του Ψυχρού πολέμου – σε θεωρητικό επίπεδο πάντα). Μέσα σε λίγους μήνες από την Κατάρρευση του κομμουνισμού σε όλα τα άλλα μέρη της Ανατολικής Ευρώπης, αυτοί άρχισαν να κομματιάζουν την χώρα τους, με έναν πόλεμο διαδοχής με χαρακτηριστικά τις ωμότητες εναντίων αμάχων και το συστηματικό «καθάρισμα του εδάφους».
Έτσι με το τέλος του 1999, και την σύντομα αυγή του 21ου αιώνα, ο κόσμος είχε για ακόμη μια φορά αιματοκυλιστεί.
Όμως, εδώ πρέπει να πάμε πάλι στο αρχικό ερώτημα, «ποιος μετά;», διότι δεν έφτανε μονάχα ότι έληξε ο αιματηρός πόλεμος του Κοσσυφοπέδιου, από την παλαιά Γιουγκοσλαβία του Τίτο προέκυψαν νέα κράτη, για να μην μετράμε τα κράτη είναι τα εξής:
Έτσι με το τέλος του 1999, και την σύντομα αυγή του 21ου αιώνα, ο κόσμος είχε για ακόμη μια φορά αιματοκυλιστεί.
Όμως, εδώ πρέπει να πάμε πάλι στο αρχικό ερώτημα, «ποιος μετά;», διότι δεν έφτανε μονάχα ότι έληξε ο αιματηρός πόλεμος του Κοσσυφοπέδιου, από την παλαιά Γιουγκοσλαβία του Τίτο προέκυψαν νέα κράτη, για να μην μετράμε τα κράτη είναι τα εξής:
- Σλοβενία
- Κροατία
- Βοσνία – Ερζεγοβίνη
- Σερβία
- Βοϊβοδίνα
- Μαυροβούνιο
- Κοσσυφοπέδιο
- ΠΓΔΜ (ή Σκόπια)
Και κάπου εδώ αφήνοντας όλα αυτά τα ιστορικά γεγονότα τα οποία έχουν γίνει προ του 2000, πάμε στο σήμερα. Για να δούμε τι γίνεται πάλι στα μέρη εκείνα τα οποία στο πρόσφατο παρελθόν, αιματοκυλίστηκαν και να κάνουμε την σύνδεση με τα γεγονότα της Μέσης Ανατολής.
Από την Ανατολή, έχουμε εισροή προσφύγων οι οποίο μέσω τις Μεσογείου, εισέρχονται στην Ελλάδα, και κάποιο μέρος αυτών, προχωράνε προς τα βόρεια, αναζητώντας δρόμο και διέξοδο από τα Βαλκάνια, προς την Ευρώπη. Την στιγμή που το άρθρο γράφεται, τα Σκόπια και άλλες χώρες τις Βαλκανικής – πλην της Ελλάδας, κλείνουν τα σύνορα τους, με σκοπό να μην περάσουν οι Πρόσφυγες (ή μετανάστες) σε χώρες τις βαλκανικής και να προωθηθούν σε άλλες περιοχές τις Ευρώπης ή να γυρίσουν πίσω στην Ελλάδα απ’ όπου θα πρέπει ή να τους περιθάλψει ή να τους εμποδίσει να μπουν μέσα ξανά μέσα στην Ελλάδα.
Από την Ανατολή, έχουμε εισροή προσφύγων οι οποίο μέσω τις Μεσογείου, εισέρχονται στην Ελλάδα, και κάποιο μέρος αυτών, προχωράνε προς τα βόρεια, αναζητώντας δρόμο και διέξοδο από τα Βαλκάνια, προς την Ευρώπη. Την στιγμή που το άρθρο γράφεται, τα Σκόπια και άλλες χώρες τις Βαλκανικής – πλην της Ελλάδας, κλείνουν τα σύνορα τους, με σκοπό να μην περάσουν οι Πρόσφυγες (ή μετανάστες) σε χώρες τις βαλκανικής και να προωθηθούν σε άλλες περιοχές τις Ευρώπης ή να γυρίσουν πίσω στην Ελλάδα απ’ όπου θα πρέπει ή να τους περιθάλψει ή να τους εμποδίσει να μπουν μέσα ξανά μέσα στην Ελλάδα.
Και κάπου εδώ πρέπει να παραθέσω μια γνώμη, η οποία ίσως ακουστεί ακραία… ας αναρωτηθούμε έχοντας κατά νου το Ιστορικό πλαίσιο της περιοχής, για πιο λόγο τα κράτη αυτά κλείνουν τα σύνορα τους, και προβαίνουν σε τόσο «ακραίες» ενέργειες…
Έχοντας πρόσφατο τραυματικό παρελθόν, και ειδικά όταν στην περιοχή αυτήν διαδραματίστηκαν γεγονότα ακραίας βίας, θέλουν να διαφυλάξουν την εύθραυστη ακεραιότητα τους, ακόμη και αν αυτό γίνεται σε βάρος των προσφύγων. Ακούγεται ακραίο αλλά ας σκεφτούμε και κάτι ακόμη, πίσω από τα Βαλκανικά αυτά κράτη βρίσκετε η Ευρώπη… όπου έχουν σχηματίσει και αυτές αντίθετο ρεύμα κατά των προσφύγων, κυρίως με άνοδο ακροδεξιών τάσεων, μια Ευρώπη και γενικότερα μια Δύση, η οποία έχει αρχίσει να σκέφτεται την θέση της για το ζήτημα το οποίο βρίσκεται χαμένο μέσα στη Μέση Ανατολή. Και για να είμαστε ακριβολόγοι για το χάος που η ίδια η Δύση έχει δημιουργήσει μέσα στη Μέση Ανατολή, και το αποτέλεσμα του, με την μορφή των προσφύγων έρχεται σιγά – σιγά προς την Δύση. Όμως ας το δούμε και από μια ακόμη συλλογιστική, τα Βαλκάνια και η Μέση Ανατολή δεν έχουν έναν βασικό κοινό παρανομαστή, την Γεωγραφική θέση, όπως ανέφερα τα Βαλκάνια, είναι η «πόρτα» της Δύσης.
Το ερώτημα είναι τι θα γίνει αν σ’ αυτήν την «πόρτα» χτυπήσει μια ακόμη κρίση που θα φέρει αίμα και πόλεμο, όμως το μεγαλύτερο ερώτημα είναι τι θα γίνει με όλες αυτές τις χιλιάδες των ανθρώπων που βρίσκονται ήδη εγκλωβισμένοι σε μια περιοχή, που Ιστορικά αν το πάρει κανείς, είναι τόπος ανάφλεξης… Το διακύβευμα της Βαλκανικής είναι ένα ζήτημα το οποίο μας αφορά όσο μας αφορά και το ζήτημα της Μέσης Ανατολής, όντας και τα δύο εξίσου σημαντικά.
Έχοντας πρόσφατο τραυματικό παρελθόν, και ειδικά όταν στην περιοχή αυτήν διαδραματίστηκαν γεγονότα ακραίας βίας, θέλουν να διαφυλάξουν την εύθραυστη ακεραιότητα τους, ακόμη και αν αυτό γίνεται σε βάρος των προσφύγων. Ακούγεται ακραίο αλλά ας σκεφτούμε και κάτι ακόμη, πίσω από τα Βαλκανικά αυτά κράτη βρίσκετε η Ευρώπη… όπου έχουν σχηματίσει και αυτές αντίθετο ρεύμα κατά των προσφύγων, κυρίως με άνοδο ακροδεξιών τάσεων, μια Ευρώπη και γενικότερα μια Δύση, η οποία έχει αρχίσει να σκέφτεται την θέση της για το ζήτημα το οποίο βρίσκεται χαμένο μέσα στη Μέση Ανατολή. Και για να είμαστε ακριβολόγοι για το χάος που η ίδια η Δύση έχει δημιουργήσει μέσα στη Μέση Ανατολή, και το αποτέλεσμα του, με την μορφή των προσφύγων έρχεται σιγά – σιγά προς την Δύση. Όμως ας το δούμε και από μια ακόμη συλλογιστική, τα Βαλκάνια και η Μέση Ανατολή δεν έχουν έναν βασικό κοινό παρανομαστή, την Γεωγραφική θέση, όπως ανέφερα τα Βαλκάνια, είναι η «πόρτα» της Δύσης.
Το ερώτημα είναι τι θα γίνει αν σ’ αυτήν την «πόρτα» χτυπήσει μια ακόμη κρίση που θα φέρει αίμα και πόλεμο, όμως το μεγαλύτερο ερώτημα είναι τι θα γίνει με όλες αυτές τις χιλιάδες των ανθρώπων που βρίσκονται ήδη εγκλωβισμένοι σε μια περιοχή, που Ιστορικά αν το πάρει κανείς, είναι τόπος ανάφλεξης… Το διακύβευμα της Βαλκανικής είναι ένα ζήτημα το οποίο μας αφορά όσο μας αφορά και το ζήτημα της Μέσης Ανατολής, όντας και τα δύο εξίσου σημαντικά.
Κλείνοντας, θέλω να θέσω κάτι προς σκέψη. Δεν μπορούμε, μονάχα να σκεφτόμαστε την δική μας κρίση, χωρίς να κοιτάμε την ευρύτερη γειτονία μας. Είμαστε «παιδία» της Παγκοσμιοποίησης, είμαστε μέσα σε έναν κόσμο που τα πάντα κινούνται με τεράστιες ταχύτητες . Αναρωτιέμαι αν τόσο τα Βαλκάνια όσο και η Μέση Ανατολή, θα είναι σε θέση να μας δώσουν έναν νέο κόσμο, τι θέλω να πω άραγε για ακόμη μια φορά θα γίνουν τα Βαλκάνια η μπαρουταποθήκη που εκρήγνυται δημιουργώντας νέα ζητήματα στον Χάρτη της Ιστορίας; Ή θα προλάβει η Μέση Ανατολή να το κάνει εκείνη; Ιδού το ερώτημα.
Δεν μπορώ να πω ότι είμαι σε θέση ότι μπορώ να κλείσω αυτό το άρθρο (υπάρχουν πολλά ακόμη ανοιχτά ζητήματα προς διερεύνηση) … Μπορώ όμως να διερωτώμαι για την Ιστορική Προοπτική του 21ου αιώνα, ο οποίος ακόμη τρέχει, με άλλες ταχύτητες και άλλους ρυθμούς… ανοίγοντας δρόμο για νέα γεγονότα…
Συντάκτης:Μοργιαννίδης Θεόδωρος.
0 comments